بررسي اثرات و پيامدهاي استخراج بيش از حد آب زيرزميني از آبخانه‌ي دشت مشهد با تاكيد بر تغييرات Ec آب

Investigating the Effects and Consequences of Excessive Extraction of Underground Waterfrom Dashte-Mashhad Reservoir with an Emphasis on Water Ec variances

آبخانه‌ي دشت مشهد تامين كننده آب حدود صد و بيست هزار هكتار زمين كشاورزي و آب شرب شهرداري مشهد، چناران، گلبهار و تعدادي از روستاهاي محدوده‌ي دشت مشهد است. استخراج بيش از تغذيه‌ي آب در سال توسط چاه‌ها، به ويژه چاه‌هاي عميق كه از اوايل دهه‌ي 1350 به اين طرف صورت گرفته است، سبب افت زمان‌دار سطح آب زيرزميني شده است. متوسط افت سالانه‌ي دشت مشهد بيش از يك متر در سال بوده كه پيامدهاي متعددي را در پي داشته است، از جمله مي‌توان به كاهش آبدهي چاه‌ها و قنوات، نشست سطح زمين و افزايش املاح آب اشاره كرد. در مورد پيامد اخير، لازم است گفته شود كه مقدار املاح Ec آب در محدوده‌ي چناران به مدت بيست و دو سال (85-1363) حدود 250 ميكرومهوس بر سانتي‌متر افزايش يافته است. همچنين به ازاي هر متر افت سطح آب زيرزميني در همين سال‌ها، كه در مورد شانزده حلقه چاه انتخابي انجام شده است، مقدار Ec بين 26 تا 95 ميكرومهوس بر سانتي‌متر افزايش نشان مي‌دهد. روش تحقيق استقرايي و عليّ مي‌باشد و تجزيه و تحليل نهايي براساس نقشه‌ها، هيدروگراف‌ها و شيمي‌گراف‌ها با استفاده از روش‌هاي هم‌بستگي و آماري صورت گرفته است. هدف اصلي اين مقاله روشن ساختن اين مساله است كه اگر برداشت آب زيرزميني بيش از حدّ مجاز انجام شود، آبخانه شور و بلااستفاده خواهد شد.

Dashte-Mashhad Reservoir provides the water supply needed for irrigating 120 acres of agricultural lands and also the soft water for people living in Mashhad, Chenaran, Golbahar and a number of villages in the region. The deep wells of the region have been using the water stored in this reservoir since 1350 in a rate which exceeds that of water being imported to it, hence the decrement of the water supply. The average reduction rate is more than one meter per year which has consequences including reduction in the wells’ water output, lowering the ground level and the increment of minerals in the water With regard to the last point, it should be mentioned that the level of Ec minerals in the water of Chenaran region has increased by 250 MHO in centimeter during 22 years (1363 to 1385). In addition, for each meter of reduction in the height of underground waters in the same period, the level of Ec (26 at the beginning) has increased to 95 MHO in centimeter. The method of research is inductive and causal and the final analysis is done based on correlation analysis of the data extracted from a set of maps, hydrographs, and chemo graphs. It can be argued that the over-extraction of the reservoir will make it very salty and eventually unusable.