نقش خصوصيات خاك با مواد مادري متفاوت بر پايداري خاكدانه درحوضه شصت كلاته استان گلستان

Effect of soil properties with different parent materials on aggregatestability: in Shastkola watershed, Golestan province

حساسيت يك خاك در مقابل تخريب ساختمان، يك معيار ارزيابي براي تعيين استعداد زراعي خاك است. اين حساسيت با مفهوم پايداري ساختمان فيزيكي مشخص ميگردد كه به رغم تاثير عوامل تخريب ساختمان، استعداد در پايداري يا دوام اجزاي ساختماني را نشان مي دهد. هدف از اين پژوهش بررسي نقش عوامل كنترل كننده پايداري خاكدانه در سطح وسيعي از جنگل شصت كلاته در خاك هاي حاصل از سه سازند زمين شناسي متفاوت و ميزان پايداري خاك هاي مورد مطالعه براي مطالعات فرسايش خاك است. براي اين منظور پس از بررسي نقشه واحدهاي زمينشناسي و توپوگرافي 20 نقطه به صورت مخلوط و به طور كاملاً تصادفي از عمق 0 تا 20 سانتيمتري انتخاب و نمونهبرداري انجام شد. ميانگين وزني قطر خاكدانه به روش غربال در آب به عنوان شاخصي جهت نشاندادن حساسيت خاك به فرسايش استفاده گرديد. خصوصيت فيزيكي، بافت خاك و خصوصيات شيميايي، درصد موادآلي، آهك و اكسيدهاي آهن اندازهگيري و جهت آناليز نتايج از روش رگرسيون خطي و 1 آزمون گامبهگام استفاده شد. نتايج نشان داد كه سازند ژوراسيك داراي بيشترين پايداري است 1 ميلي متر / ميانگين وزني قطر خاكدانه ها در سازند آبرفتي 1.2 و در سازند لسي 35 .(MWD=1/65) و ظرفيت تبادل كاتيوني خاك (R2=0/ آهن ( 78 ،(R2=0/ اندازه گيري شد. درصد كربنات كلسيم (مهم ترين فاكتورهاي موثر در پايداري ساختمان خاك در سازند ژوراسيك است. در سازند لسي درصد و در سازند آبرفتي درصد مواد آلي و آهن خاك (R2=0/ و آهن ( 72 (R2=0/ كربنات كلسيم ( 78 بيشترين نقش را در پايداري خاك ايفا مي كند. (R2=0/5)

Abstract Soil sensitivity to structure destruction trends is an important criterion to determine the agronomic ability of a soil. This sensitivity is characterized by the concept of physical structure stability which in spite of structure destruction factors effect, shows the ability of structural component stability. The objective of this research were to investigate the factors affecting soil aggregate stability in an extensive area of Shastkalateh forest in soils originated from three different geological parent materials and also to determine the aggregate stability in order to study erosion Soil. Using the Geology and Topographic maps therefore 20 points were selected as mixture and completely random design and sampling was carried out from 0-20 cm depth. Mean weight diameter was determined by wet sieving method. Physical properties such as soil texture and chemical properties including organic matter, calcium carbonates and Iron oxides were measured and linear and multiple regressions with stepwise method was performed to analyse the results. The results showed that Zhorasic parent material has the highest aggregate stability. Carbonate calcium Content (R2=0.67), iron (R2=0.78) and soil CEC of are the most effective factors on soil structure stability in Zhorasic parent material. Carbonate calcium content (R2=0.78), iron (R2=0.72) in Loess structure aggregate and organic matter content and iron (R2=0.5) in alluvial pareat material play the most important roles in stability.