نابرابري هاي درآمدي و رفاه پايدار شهري (مطالعه ي موردي: كلان شهر شيراز)

(Income Inequalities and Sustainable Urban Welfare:(The Case of Shiraz Metropolis

نوشتار حاضر به بررسي و تحليل نقش نابرابري هاي درآمدي در نيل به رفاه پايدار در كلان شهر شيراز مي پردازد. اين پژوهش تعدادي از روش هاي اندازه گيري نابرابري درآمدي در اقتصاد را مشخص كرده و راه هاي ممكن تاثير اثرات توزيعي بر ميزان رفاه در اقتصاد را نشان مي دهد. پژوهش از نوع كمي- تحليلي بوده و قلمرو پژوهش را كلان شهر شيراز در محدوده ي زماني 85-1381 و مناطق نه گانه ي شهر شيراز در سال 1390 تشكيل مي دهند. اطلاعات توزيع درآمد- هزينه براي مورد مطالعه، براساس ريزداده هاي طرح درآمد- هزينه ي مركز آمار ايران تهيه شده است. با استفاده از داده‌هاي ميداني كه از سيصد و هشتاد و چهار سرپرست خانوار جمع آوري شده، وضعيت دهك هاي درآمدي در شهر شيراز و مناطق نه گانه ي آن مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است. با استفاده از شاخص هاي اتكينسن، دالتون، تيل و هيرشمن، نابرابري درآمدي در شهر شيراز در دوره هاي مختلف زماني و در مناطق اين شهر مورد بررسي قرارگرفته است. يافته هاي پژوهش با بهره گيري از شاخص اتكينسن و با لحاظ درجه-هاي حساسيت به نابرابري، نشان مي دهد كه بيشترين نابرابري در سال هاي 1384 و 1385 و كمترين سطح نابرابري در سال‌هاي 1381 و 1382 بوده است. شاخص تيل نشان مي دهد كه بيشترين سطح نابرابري در سال 1382 و كمترين سطح نابرابري در سال 1385 ديده شده است و از سال 1382 به بعد اين شاخص به سمت برابري پيش مي رود. شاخص هيرشمن نمايانگر روندي نابرابر است و اين روند در محدوده ي زماني 82- 1381 روندي افزايشي و در محدوده ي زماني 83- 1382 روندي كاهشي داشته است. دليل وجود نابرابري هاي درآمدي در كلان شهر شيراز را مي‌توان در عدم تخصيص بهينه ي بودجه به زيربخش هاي عمده اقتصادي (بخش هاي عمومي، تعاوني و خصوصي) و فاصله ي زياد بين دهك هاي درآمدي از جمله دهك اول و دهم دانست. براساس نظر پژوهشگراني مانند بكرمن (1980)، دالي و كاب (1989)، كلاسن (1994)، هيكس (1997) و استيمنه و جكسن(2000) كه معتقدند وقتي كه نابرابري درآمدي افزايش پيدا مي كند و عدالت توزيعي وجود نداشته باشد، رفاه خانوارها كمتر مي شود، مي توان گفت كه اين نابرابري هاي درآمدي مقوله ي رفاه را در كلان شهر شيراز تحت تاثير خود قرار داده است.

In this research, it has been tried to review and analyze the role of income inequality in achieving sustainable prosperity in Shiraz metropolis. Some measurement methods of income inequalities in economics are determined and possible ways of distributive factors which influence on welfare dimensions in economics are presented. This research is a quantitative-analytical one and the research territory includes Shiraz metropolis from 2002 to 2006. The segmented data of distributing income-cost for the studied city are according to gathered sub-data of income-cost plan. Finally, using Atkinson’s, Dalton’s, Tile’s and Hirschman’s indices, income inequalities in Shiraz were investigated during the above-mentioned era. Adopting Atkinson’s index and considering inequality sensitivity degrees, the research findings show that the highest level of inequality was in 2005 and 2006 and the lowest level of inequality was in 2002 and 2003. Furthermore, Tile‘s index shows that the highest level of inequality was in 2003 and the lowest level was n 2006; this index has tended toward equality since 2003. Hirschman’s index indicates an unequal trend which was increasing between 2002 and 2003, and decreasing between 2003 and 2004. According to some scholars, including Bakerman (1980), Daly and Cobb (1989), Klasen (1994), Hicks (1997), and Stymne and Jackson (2000), when income inequality increases and there is no distribution of justice, the household welfare will decrease. One may claim that such income inequalities have negatively influenced welfare in Shiraz metropolis.