پايدارسازي جمعيتي سكونتگاههاي روستايي شهرستان مشهد - با تاكيد بر رويكرد متنوع سازي فعّاليّت هاي اقتصادي-

The Stability of Population in Rural Habitations of Mashhad, with a Focus on Diversification Approach to Economic Activities

رويكرد متنوع سازي فعّاليّت هاي اقتصادي، يكي از رويكردهاي مورد توجه در توسعه ي همه جانبه ي اجتماعات روستايي است، به گونه اي كه وجود تنوع در اقتصاد روستا، لازمه ي دست يابي به توسعه ي پايدار روستايي عنوان مي شود. تحقيق حاضر با هدف تبيين دلايل پايداري/ناپايداري جمعيتي سكونتگاههاي روستايي شهرستان مشهد، با استفاده از رويكرد متنوع سازي فعّاليّت هاي اقتصادي به انجام رسيده است. روش به كار رفته، پس رويدادي (علّي- مقايسه اي) است و بين دو گروه از روستاهاي پايدار و ناپايدار جمعيتي، فرضيه ي تحقيق مورد آزمون قرار مي گيرد. ابزار اصلي تحقيق، پرسشنامه ي خانوار و آبادي بوده است. نتايج به دست آمده از سيصد و هشتاد خانوار و چهل و يك آبادي، نشان مي دهد كه وجود "تنوع در فعّاليّت هاي اقتصادي" سكونت گاههاي روستايي شهرستان مشهد بر "پايداري جمعيتي" اثر مثبتي دارد، كه عمدتاً ناشي از وجود تنوع در فعّاليّت هاي اقتصادي بخش غير كشاورزي است. در واقع تنوّع در فعّاليّت هاي بخش كشاورزي، اثر چنداني در پايداري جمعيتي سكونت گاههاي روستايي شهرستان مشهد ندارد كه دليل آن پديده ي خشكسالي و درآمد اندك ناشي از آن مي‌باشد.

The diversification approach to economic activities enjoys such focal attention for comprehensive development of rural communities that having a diversified economy is believed to be necessary for the sustainable development of rural areas. The present study aims to investigate the factors affecting the population (un)sustainability in rural habitations of Mashhad, adopting a diversification approach to economic activities. The method of study was (causal–comparative) design and was carried out with the participation of two groups from rural areas with sustainable and unsustainable populations. The results obtained from 380 families and 41 villages show that “diversification of economic activities” in rural habitations of Mashhad has a positive effect on “population sustainability” which mainly originates from the diversity observed in non-agricultural economic activities. In fact, diversification of agricultural economic activities does not have a significant effect on the “population sustainability” of rural habitations of Mashhad; this is due to the regional drought and the low income Associated with agricultural activities.