عوامل موثر بر تمايل به پرداخت نرخ افزوده بالقوّه مصرف كنندگان براي محصولات غذايي سالم(مطالعه موردي: كاركنان سازمان جهاد كشاورزي استان آذربايجان شرقي)

Factors Affecting Consumersʹʹ Potential Willingness to Pay a Premium for Safe Food Products(Case Study: Agricultural Administration of East Azerbaijan)

افزايش رويكرد بشر به نهاده هاي غيرطبيعي و اغلب شيميايي براي افزايش توليد محصولات كشاورزي، فزوني انواع بيماري ها و مشكلات زيست محيطي را منجر شده است. در چنين شرايطي، ارزش و اهميت توليد و مصرف محصولات سالم غذايي بيش از پيش مشخص مي شود. بنابراين سنجش تمايل به پرداخت مصرف كنندگان براي محصولات غذايي سالم، از اهميت بالايي در زمينه برنامه ريزي توليد و مصرف برخوردار است. در اين راستا، هدف تحقيق حاضر شناسايي عوامل موثر بر تمايل به پرداخت اضافي بالقوّه مصرف كنندگان براي محصولات غذايي سالم نسبت به انواع متداول مي باشد. داده ها و اطلاعات مورد نياز از طريق پيمايش هاي ميداني، با طراحي و تكميل پرسشنامه به روش نمونه گيري تصادفي ساده از 180 پاسخ گو از ميان كاركنان سازمان جهادكشاورزي آذربايجان شرقي، در بهار و تابستان سال 1388 جمع آوري شده است. به منظور شناسايي عوامل موثر بر تمايل به پرداخت مصرف كنندگان از روش ارزشگذاري مشروط و مدل لاجيت ترتيبي كه به روش حداكثر راستنمايي برآورد شد، بهره گرفته شده است. نتايج توصيفي نشان مي دهند كه حدود 97 درصد مصرف كنندگان حاضر به پرداخت مبلغي اضافي براي خريد محصولات سالم نسبت به انواع متداول هستند، در حالي كه حدود 84 درصد آن ها حاضر به پرداخت نرخ افزوده 5 الي 25 درصد براي خريد اين محصولات هستند. نتايج حاصل از تخمين مدل حاكي است كه عواملي چون درآمد افراد، بعد خانوار، تمايلات حفظ محيط زيست، سطح اطلاع افراد از ويژگي هاي محصولات سالم و ريسك مواد غذايي خطرزا اثر مثبت و معني داري بر تمايل به پرداخت آن ها براي محصولات غذايي سالم نسبت به انواع متداول نشان مي دهند. همچنين خانم ها تمايل به پرداخت بيشتري داشته و وجود افراد با شرايط خاص در خانواده سبب افزايش معني دار تمايل به پرداخت نرخ افزوده مصرف كنندگان براي محصولات سالم هستند.

Augmentation of applying the unnatural and mainly chemical inputs by humankind causes increasing rate of disease and arisen environmental problems. In these circumstances, the importance of safe food production is getting clearer. With respect to that, understanding the determinants of consumersʹ willingness to pay for these safer products is becoming increasingly important in the field of production and consumption planning. In this regard, the purpose of this study is to investigate factors affecting the consumersʹ willingness to pay the premium for the safer food products. A contingent valuation survey of 180 respondents was conducted during spring and summer of 2009 in Agricultural administration of East Azerbaijan. An Ordered Logit regression model was applied to determine factors effecting consumersʹ willingness to pay for safer food products. The survey results have shown that about 97 percent of the respondents would be willing to pay a premium. Also, 84 percent of consumers would be willing to pay about a premium between 5 to 25 percent, while about 13 percent of them would be willing to pay more than 35 percent premium for safer food products. Results have revealed that factors like individualʹs income, family dimensions, environmental concerns and wholesome diet, besides, consumerʹs awareness of safer food productsʹ characteristics significantly increase their willingness to pay a premium for safer food. Furthermore, females would be willing to pay a higher premium, and those who have people with special circumstances in their family significantly would be willing to pay a higher premium price for these products.