ارزيابي عملكرد، اجزاي عملكرد و برخي خصوصيات ريخت‌شناسي 16 رقم كلزا در منطقه اراك

Evaluation of Yield, Its Components and Some Morphological Traits of Sixteen Rapeseed Oil Cultivars in Arak Region

به منظور بررسي عملكرد، اجزاي عملكرد، صفات كيفي و برخي خصوصيات ريخت‌شناسي 16 رقم كلزا، آزمايشي در سال زراعي 1388-1387 در مركز تحقيقات كشاورزي اراك در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا گرديد. اثر رقم روي عملكرد دانه و اجزاي عملكرد، طول دوره گلدهي، طول دوره رشد، درصد پروتيين و روغن، گلوكوزينولات، اسيد پالمتيك، اسيد استياريك، اسيد اولييك، اسيد لينولييك و اسيد لينولنيك معني‌دار بود. در اين بررسي رقم Triangle بيشترين و رقم Anatol كمترين عملكرد دانه را داشتند. بيشترين درصد روغن در رقم SLM 046 مشاهده شد، در حالي كه بيشترين درصد پروتيين به رقم Lioness مربوط بود. كمترين ميزان گلوكوزينولات در رقم Talayeو بيشترين آن در ES Astrid مشاهده شد. تجزيه خوشه‌اي نشان داد كه ژنوتيپ‌ها از نظر صفات كمي و كيفي به ترتيب در چهار و سه گروه قرار مي‌گيرد. در گروه بندي صفات كمي رقم Anatol به تنهايي در يك گروه قرار گرفت، كه داراي وزن هزار دانه و عملكرد دانه‌ي بسيار پايين و دوره گلدهي طولاني بود. در گروه بندي صفات كيفي، ارقام Billy،GKH 305 ، Anatolو SLM 046 كه يك گروه را به خود اختصاص دادند، درصد روغن و درصد اسيد اولييك بالايي داشتند و درصد اسيد لينولييك و ميزان گلوكوزينولات در اين ارقام پايين بود.

In order to assessment of yield, yield components, quality traits and some morphological traits of sixteen rapeseed cultivars (Brassica napus L.) a field experiment was conducted during 2008-2009 in Arak Research Institute Agriculture. In this experiment cultivars were compared in a randomized complete block design with three replications. Effect of cultivars were significant on grain yield, and 1000 seed weight, seed number per siliqua in plant, siliqua number in plant, flowering period, growth period, the percentage of protein and oil, the amount of seed glucosinolate and fatty acids; palmetic acid stearic acid, oleic acid, linoleic acid and linolenic acid percentage. In this experiment, Triangle had the highest and Anatol had the lowest grain yield. The most oil content was observed in cultivar SLM046, while the highest protein content belonged to cultivar Lioness. The lowest glucosinolate was observed in cultivar Talaye and ES Astrid produced the highest it. In order to produce high seed yield cultivars Billy, ES Astrid, GK Helena and GKH 1103 and to produce good quality oil cultivars GKH 305, Billy, Anatol and SLM 046 is recommended, respectively. Cluster analysis indicated that the varieties were divided into four and three groups on the basis of qualitative and quantitative traits, respectively. In classification of quantitative traits, Anatol was in one group by itself, which had the lowest 1000 seed weight and grain yield and the longest flowering period. In classification of qualitative traits, Billy, GKH 305, Anatol and SLM 046 were in one group, they had the highest oil and oleic acid percentage and these varieties had the lowest linoleic acid percentage and amount of glucosinolate.