فرگشت ساختاري البرز در ميان زيستي و نوزيستي

Tectonic Evolution of the Alborz in Mesozoic and Cenozoic

رخداد سيميرين در شمال ايران حاصل برخورد قاره‌اي است كه با ناپيوستگي‌هاي ناحيه‌اي و تغييرات شديد در رسوبگذاري همراهي مي‌شود. بررسي‌هاي تنش ديرينه در گستره البرز نشان مي‌دهد از نورين تا باژوسين مياني (گروه شمشك)، كشش در راستاي 030 درجه توسط گسل‌هاي عادي همزمان با نهشت صورت گرفته است. نويسندگان اين مقاله زمين‌ساخت كششي را همزمان با مراحل كافت‌شدگي حوضه كاسپين جنوبي مي‌دانند. در البرز مركزي، سازندهاي دليچاي و لار، به سن باژوسين پسين تا نيوكومين، گروه شمشك را به‌صورت همشيب در بيشتر نواحي و برخي اوقات به‌صورت دگرشيب (نواحي آبيك- قزوين) مي‌پوشانند. آنها همزمان با باز شدن حوضه كاسپين جنوبي در بخش جنوبي حاشيه حوضه تشكيل شده‌اند. در البرز، بخش پيشين توالي كرتاسه با گسل هاي عادي خاوري - باختري تا باختر شمال‌باختري - خاور جنوب‌خاوري به همراه ماگماتيسم قليايي مربوط به كشش شمالي - جنوبي تا شمال شمال‌خاوري – جنوب جنوب‌باختري همراهي مي‌شود. مرز ميان كرتاسه - پاليوسن با ناپيوستگي ناحيه‌اي مهمي مشخص است. اين ناپيوستگي مربوط به وارونگي سوي تنش در حاشيه جنوبي حوضه كاسپين است. در طول ايوسن پيشين - مياني، جنوب البرز با فرونشست قوي حوضه كرج مشخص مي‌شود. گسل‌هاي عادي همزمان با رسوبگذاري با روند خاوري - باختري تا باختر شمال‌باختري - خاور جنوب‌خاوري در سازند كرج عموماً ديده مي‌شود. اين گسل‌هاي عادي يك كشش شمالي - جنوبي تا شمال شمال‌خاوري - جنوب جنوب‌باختري را نشان مي‌دهند. بنا به باور نگارندگان، سازند كرج در يك حوضه پشت كماني مرتبط با فرورانش به سوي شمال خاور سنگ كره اقيانوسي تتيس جوان به زير حاشيه جنوبي اوراسيا تشكيل شده است.