جايگاه بخش نفت در تامين نهاده براي بخش‏هاي توليدي و تغييرات آن در كشور: يك تحليل داده- ستانده

The Importance of Oil Sector in Input Preparation for Manufacturing Sectors and its Changes in Iran: An Input-Output Analysis

اين مقاله در پي شناخت جايگاه بخش نفت در تامين نهاده براي بخش‏هاي اقتصادي كشور و تغييرات آن در دهه‏‏هاي اخير است. به اين منظور، پيوندهاي پيشين جز و پيشين كل خالص نفت با ديگر بخش‏هاي اقتصادي كشور و هم‎چنين تغييرات اين پيوندها به كمك جدول‎هاي داده- ستانده سال‏هاي 1365 و 1380 كشور مورد مطالعه قرار مي‏‏گيرد. افزون ‏بر اين، با توجه به اطلاعات موجود نيز وضعيت اين بخش در سال‏هاي 1344، 1348، 1352 و 1353 بررسي مي‏شود. نتايج تحقيق حاكي از ارتباط بسيار ضعيف نفت به عنوان تامين كننده‎ي نهاده براي ديگر بخش‏هاي اقتصادي مي‏باشد. اگر چه اين روابط در دوره‎ي 1365 تا 1380 اندكي بهبود يافته است، اما ضعف اوليه‎ي آن از يك سو و تغييرات سريع‏تر ديگر بخش‏ها از سوي ديگر، سبب شده است تا جايگاه اين بخش در تامين نهاده براي ديگر بخش‏ها هم‎چنان ناچيز باشد و رتبه‎ي آن در بين بخش‏هاي اقتصادي در سال 1380 در مقايسه با سال 1365 پايين‏تر آيد. طبقه بندي JEL: C670، Q320، Q380

This paper explores the importance of oil sector in providing input for economic sectors and also its changes during the last decades in Iran. To that end, the partial and total forward linkage between oil sector and other domestic production sectors as well as their changes are examined using the input-output tables of the years 1986 and 2001. And also based on the information on hand, performance of oil sector through the years 1965, 1969, 1973, and 1974 have been studied as well. Results of the research however, indicate a poor linkage between oil sector as an input provider and other economic sectors. Though this linkage has grown slowly from 1986 to 2001, due to its initial weaknesses as well as a faster growth in other sectors. The rank of oil sector among all other production sector in providing input has also dropped in 2001 compared to 1986. JEL Classification: C670، Q320، Q380