بررسي تغييرات اهميت نسبي فرم هاي رويشي در طي يك فصل رويش (مطالعه موردي: مراتع استپي ندوشن استان يزد)

Importance value changes in various plant life forms during growing season (Case study: Nodushan Steppe Rangelands Yazd Province)

مطالعه روند تغييرات توليد و تاج پوشش و اهميت نسبي فرم هاي مختلف رويشي در رويشگاه هاي مرتعي در خلال فصل رويش، اهميت زيادي دارد. بدين منظور مطالعه‌اي در سال هاي1387 و 1388 در منطقه ندوشن از توابع استان يزد انجام شد. براي ارزيابي پوشش‌گياهي و تعيين اهميت نسبي هر يك از فرم هاي رويشي از روش نمونه‌گيري تصادفي با قاب هاي يك متر مربعي در سه مرحله از طول دوره رويش (ابتداي فصل رويش، اواسط فصل رويش و انتهاي فصل رويش) استفاده شد. نتايج نشان داد كه در طول فصل رويش بالاترين اهميت نسبي را بوته‌ها و سپس گندميان و پهن برگان علفي دارا هستند. همچنين اهميت نسبي بوته‌ها در خلال فصل رويش روند افزايشي نشان مي دهد، در حالي كه اهميت نسبي گندميان و پهن برگان علفي روند كاهشي دارد. بين درصد پوشش گياهي و توليد براي هر يك از فرم هاي رويشي (05/0(P < در طول دوره چرا همبستگي نسبتاً قوي وجود دارد. ضريب تبيين براي پهن برگان علفي 84/0=R2، براي بوته اي ها 78/0= R2 و براي گندميان67/0= R2 به‌دست آمد. با توجه به متفاوت‌بودن اهميت نسبي گياهان در طول فصل رويش و وجود رابطه معني دار بين توليد و پوشش گياهي مي توان با اندازه گيري پوشش در مراحل مختلف فصل رويش به تخمين مناسبي از مقدار توليد علوفه در اين مناطق دست يافت.

Change detection in plant production, canopy cover and importance value of dominant plant life forms during growing season can assist range managers to select appropriate management practices. This research carried out during 2008-2009 in Nodushan rangelands in Yazd province. Random sampling with one m2 plots was used to determine importance values of available plant life forms including grasses, shrubs and forbs. The measurements were conducted in early, mid and late stages of growing season. According to the results, shrubs had higher importance value than grasses and forbs during the growing season. The importance value of shrubs was increased during growing season but this index was decreased for grasses and forbs. Canopy cover and forage yield of all studied plant life forms had significant correlation during growing season (P < 0.05) and R square value were 0.84, 0.78 and 0.67 for forbs, shrubs and grasses respectively. Therefore in spite of minor changes of importance value during growing season, significant relationships between plant cover and production justifies the estimation of range production from vegetation cover data.