بررسي تطبيقي كانون روايت در شاهنامه ‏فردوسي و مثنوي مولانا ‏(با تاكيد بر داستان رستم و اسفنديار و داستان دقوقي)‏

A comparative study of focal Narration in Ferdowsi’s ‎shahname (Book of kings) and Mowlana’s Mathnavi ‎‎(with emphasis on‎ ‎ Rostam and Esfandiyar story ‎ and Daghughi’s story

كانون روايت در تحليل توانمندي‌ها و شگردهايي كه داستان‌پرداز براي شكل‌دادن به حكايت‌هاي ‏خويش از آنها بهره گرفته، اهميت فراوان دارد تاجايي كه هرگونه ايجاد تغيير در كانون روايت، سبب ‏ايجاد تمايز و تغيير در جريان اصلي داستان و حتي موضوع آن مي‌شود. به علاوه ما هيچ‌گاه در داستان ‏با رخدادهاي خام سروكار نداريم بلكه با رخدادهايي روبه رو مي‌شويم كه به شيوه‌اي خاص بازنمايي ‏شده و از كانون ويژه‌اي به آنها نگريسته شده است. ‏ گوناگوني كانون‌هاي ديد و شكل‌هاي مختلف ارتباط راوي با كانون ساز و زاويه ديد در شاهنامه و ‏مثنوي چنان جذاب و آگاهانه صورت گرفته است كه تحليل آن مي‌تواند گوشه‌هايي از نبوغ فردوسي و ‏مولانا را در آفريدن آثاري فرازماني و فرامكاني به نمايش بگذارد. ‏ اين مقاله كه به شيوه سندكاوي بررسي و تطبيق ميان دو اثر بزرگ نگاشته شده است سعي دارد ‏گونه‌هاي مختلف كانون روايت را در شاهنامه با تكيه بر داستان رستم و اسفنديار و در مثنوي با تكيه بر ‏داستان «دقوقي» بررسي كند و به مقايسه اين دو داستان از ديدگاه كانون روايت بپردازد. ‏

The narrative focus in the analysis of the capacity and skills of a storyteller to tell his or her own stories is of a great importance. Any change in the focus of narration leads to distinction or the main stream of the story or even its main subject. More over, we never deal with raw events in a story; we see some events which are represented in a special way and are of specific focal importance. Different view points and different relations with the focus and profile in Shahname and Mathnavi on the part of the narrator occurs so consciously and attractively that its analysis can vividly demonstrate some angles of Ferdowsi and Mowlana’s talents in the creation of literary works beyond any time and any location. This article which tries to analyse and compare two great works is mainly concerned with studying different types of narrative focus in Shahname while laying stress on the story of Rostam and Esfandiyar and Mathnavi while focusing on daghughi story.