جايگاه بديع در ديوان حكيم نزاري قهستاني

The place of Novelty in Ghahestani’s ‎ collection of poems

تدوين فرهنگ بديعي شعر فارسي به نحوي كه بتوان زمان آغاز به كار رفتن آرايه‌ها و صنايع ‏بديعي و سپس ميزان كاربرد آن در ادوار بعدي و تعيين بسامد و ترسيم فراز و نشيب موجود در تداول ‏هر يك از آرايه‌ها را به دقّت تمام تعيين كرد، امروزه خصوصاً با توجه به چاپ‌هاي منقّح و انتقادي از ‏دواوين و منظومه‌هاي شعر فارسي، امري بسيار ضروري و مفيد به نظر مي‌رسد، خاصّه از آن جهت كه ‏جاي چنين فرهنگي ـ البتّه با ويژگي‌هاي مذكور ـ در حوزه پژوهش‌ها و منابع موجود خالي است. بديهي ‏است اوّلين قدم در راه تدوين چنين فرهنگي، بررسي يك يك ديوان‌هاي شعر فارسي موجود و استخراج ‏نتايج آن به عنوان مواد و عناصر اوّليه و اساسي مورد نياز ا ست. اين مقاله، پاسخي است به اين نياز ‏ضروري كه در آن ديوان غزليات حكيم نزاري قهستاني را از جهت به كارگيري صنايع لفظي و معنوي ‏بررسي كرده و زيورها و آرايه‌ها و ترفندهاي بديعي اين شاعر بلاغت‌گستر را وجهه تحقيق خويش قرار ‏داده است و بسامد آرايه‌هاي لفظي و معنوي در غزليات وي نيز مورد دقّت، احصا و طبقه‌بندي قرار ‏گرفته و نتايج حاصل ارايه شده است. ‏

To Prepare a Picturesque dictionary of Persian language depicting the starting point of figures of speech and the frequency of their uses in the next periods, and showing existing ups and downs in the prevalence of these figures, specially those appearing in the critiques or different collections of Persian poems is of primary importance, since the existing sources and researches are suffering from the lackof such a lexicon. It is self evident that to attain such a goal, studying different collections of Persian poems as primary sources is a must. This article is a response to this dire need in which the collection of lyrics of Nazzari is studied regarding the use of figures of speech there in the writer has carefully studied the frequency of these figures in his lyrics and has classified them together with the results.