بررسي معرفت شهودي در مثنوي مولانا

‎ A Study of intuitional knowledgein Mowlana,s masnavi

جان در تعالي و كمال‌جويي نيازمند معرفتي است كه وي را دگرگون سازد، از اين رو شناختي كه حاصل معرفت‌هاي حسّي و ‏عقلاني باشد، در درك معرفت شهودي ناقص شمرده مي‌شوند. در نگاه مولوي معرفت حسي مقدم بر ساير معرفت‌هاست زيرا شناخت ‏مستلزم داشتن تصورهاي ذهني است. اما اين معرفت حسي در مرتبه شهود قادر نيست كه تجليات حق را درك نمايد. فهم تجليات ‏حق مستلزم بهره‌مندي از حواس باطني است. حواس ظاهري به واسطه تكيه بر عقل نظري كه يكي از نتايج آن عقل بحثي است، ‏راهي به مرتبه شهود نخواهد داشت. اين عقل دمادم در معرض پندار و خيال است. از اين‌رو مقيد در محدوده خويش است و راهي به ‏تكامل ندارد. عقل ايماني، عقلي يقين‌آور است كه در درك تجليات حق دچار زوال نمي‌شود. اين عقل تدبير امور باطني مي‌كند ولي ‏در شناخت واقعي خداوند ناتوان است. مولانا معتقد است كه هر دو عقل بحثي و ايماني براي كمال آدمي لازم است اما هركدام در ‏محدوده خود كارآمد هستند. عقلي كه در مثنوي بدان اشاره دارد، عقلي كشفي و لدني است كه معقول حاضر است و نيازمند استدلال ‏ندارد. و همين عقل است كه استعداد تكامل به مرتبه نفس مطمينه را داراست. جان در تعالي به معرفت شهودي نيازمند عواملي است ‏كه به قرب الهي نايل گردد. اين عوامل اگر چه در مثنوي از كميّت بالايي برخوردار است. ولي به منظور پرهيز از اطاله كلام به بخشي ‏از آن جمله: شناخت و بينش، رياضت، تزكيه نفس، ذكر، مراقبه، تهجّد و مقام رضا بسنده مي‌نماييم. ‏

Spirit is seeking high and integrity and knowledge that alters him, thus, knowledge which is obtained by sensation and reason is considered to be immature in understanding intellectual knowledge. In Mowlavi,s view, sensational knowledge is preferred To other knowledge, because recognition implicates mental images. But, this sensation knowledge is not able to understand expression of high (God) at intuitional level. Understanding God need the xalted one inner senses. Exterior Senses will not have a path toward intuition level by emphasizing on wisdom and intellect. one of its results is argument intellect. This intellect is a subject to supposition and image. There fore, it is limited to its limitation and don’t have any path to evolution. Trustful intellect is confidential intellect that is not declined in understanding God s (high) exaltation. This intellect devises internal affairs, but in realizing God is unable. Mowlana believes that both argument and trustful intellect are necessary for human,s evolution, but each one is functional in is limitation. Intellect that is in Masnavi is discoverable and virtual intellect and referred to wise is present and do not need argumentation. And it is this intellect that has brilliance of evolution to confidential ego level exalted . Spirit needs factors of high quantity, we refer to some part of cognition and intelligence, abstinence , soul refinement, surveillance, priesthood and consent status. • Assistance and member of faculty board of Islamic azad university of Quemshahr branch. • Student of language and literature of farsi, BA level of Islamic Azad University of Quemshahr Unit.