بررسي اثرات محيطي بر عملكرد دانه ژنوتيپ‌هاي گندم نان از طريق الگوي واكنش ژنوتيپي

Study of Environmental Effects on Grain Yield Genotypes of Bread Wheat by Pattern of Genotype Reaction

اين تحقيق به منظور بررسي اثر متقابل ژنوتيپ در محيط و واكنش ژنوتيپ‌هاي گندم به شرايط محيطي مختلف با استفاده از 20 لاين و رقم در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار و در 3 مكان (اصفهان، كرمانشاه، ورامين) انجام گرفت. نتايج تجزيه واريانس مركب براي عملكرد دانه حاكي از وجود تفاوت معني‌دار براي اثرات ژنوتيپ، مكان و اثرمتقابل ژنوتيپ در محيط بود. با توجه به معني‌دار شدن اثر متقابل ژنوتيپ در مكان، تجزيه پايداري عملكرد، با استفاده روش امي انجام شد. نتايج روش امي حاكي از اين بود كه بر مبناي نتايج اثر متقابل دو مولفه اصلي (IPC1 وIPC2 ) ژنوتيپ‌هاي مرودشت، 5، 6، 16، 15 و 11 واكنش پايداري عمومي از خود نشان دادند و بر اين اساس لاين‌هاي 17 و 18 داراي سازگاري خصوصي با محيط ورامين بودند. ژنوتيپ‌هاي 20، 19 و 4 سازگاري خصوصي به محيط كرمانشاه و ژنوتيپ هاي 9 و 8 با اصفهان سازگاري خصوصي نشان دادند. به‌ طور كلي با توجه به نتايج پايداري عملكرد دانه با توجه به باي‌پلات‌هاي ترسيمي، لاين‌هاي 15، 16 و مرودشت به‌عنوان ژنوتيپ‌هاي برتر شناسايي و معرفي شدند.

In order to study effect of G×E interaction on yield of genotypes in three environment. These genotypes were planted using RCB design with 3 replications in Esfahan, Kermanshah and Varamin. The results of combined analysis of variance for yield showed significant difference for genotype, location and G×E interaction effects. Because of significant G×E interaction stability analysis methods AMMI were used for determination of desirable genotypes for yield. Based on AMMI method, genotypes No. 5, 6, 11, 15, 16 and Marvdasht variety showed general adaptability and genotypes 17 and 18 recognized to have specific adaptability to Varamin and genotypes No. 4, 19 and 20 had specific adaptability to Kermanshah. Overall, based on stability analysis on yield genotypes No. 15, 16 and Marvdasht with having good adaptability were determined as desirable genotypes.