افترا و ممنوعيت آن در نظام حقوق بشر

Defamation and Its Prohibition in Human Rights System

افترا هم در نظام بين‌المللي حقوق بشر و هم در نظام‌هاي حقوقي داخلي ممنوع است. ممنوعيت اين عمل در نظام‌هاي حقوقي داخلي به‌صراحت آمده، اما در نظام بين‌المللي، كم‌تر سندي است كه به اين امر تصريح كرده باشد. اما با توجه به اين‌كه افترا موجب آسيب به حيثيت افراد مي‌شود و اسناد بين‌المللي همچون ميثاق حقوق مدني و سياسي، كنوانسيون اروپايي حقوق بشر، كنوانسيون آمريكايي حقوق بشر و منشور آفريقايي حقوق بشر و ملت‌ها بر لزوم احترام به حقوق يا حيثيت ديگران در بهره‌مندي از حقوق بشر به‌‌ويژه در اِعمال حق آزادي بيان تاكيد كرده‌اند، نمي‌توان در ممنوعيت افترا ترديد كرد. با اين حال، متاسفانه درخصوص اجزاي تشكيل‌دهنده اين مفهوم حقوقي اختلاف‌نظرهايي ديده مي‌شود كه اين خود مي‌تواند گستره اين مفهوم را مبهم كرده، زمينه سوياستفاده از قوانين منع افترا را فراهم كند. اين اختلاف‌نظر را همچنين مي‌توان درباره انتخاب بين قوانين كيفري يا مدني در برخورد با افترا نيز مشاهده كرد. البته جاي اميدواري است كه نظام بين‌المللي و نظام‌هاي حقوقي داخلي تقريباً دفاعيات يكساني را در مقابل اتهام افترا پذيرفته‌اند. پذيرش اين دفاعيات به گونه‌اي است كه ضمن جلوگيري از آسيب غير مجاز به حقوق و حيثيت ديگران، مانع از تضييع حق آزادي بيان افراد مي‌شود. اين دفاعيات به‌ويژه تضمين‌كننده حقوق متهمان به افترا عليه شخصيت‌ها و نهادهاي حكومتي است.

Defamation is prohibited in the international system of human rights and in domestic legal systems. Prohibition of defamation in domestic legal systems is explicit, but not in the international documents of human rights. Given that defamation causes damage to the reputation of people, and international instruments including the Covenant on Civil and Political Rights, European Convention on Human Rights, American Convention on Human Rights and African Charter on Human and Peoplesʹ Rights have emphasized to respect the rights or reputation of others in the enjoyment of human rights, especially the right to freedom of expression, no body hesitated in banning defamation. Unfortunately, we see differences on the components of this legal concept, which can obscure the concept and range of defamation, and thus pave the way to abuse of libel laws. This disagreement also can be seen in the choice between criminal and civil laws dealing with libel. It is hopeful that the international system and domestic legal systems have accepted almost the same defenses against libel charges. Acceptance of these defenses is such that prevent, unauthorized damage to the rights and reputation of others and, at the same time, prevents violation of the right to freedom of expression. These defenses, especially, ensure the rights of those accused of libel against public officials and governmental bodies.