ارتباط بين نوع فرسايش و ويژگي‌هاي فيزيكوشيميايي در مارن‌هاي استان همدان

Relashenship Between Erosional type And physico-chemical Properties Of Hamedan Marls

از آن‌جا كه مارن‌ها نسبت به فرسايش بسيار حساس بوده و ساليانه هزارن تن رسوب ريز‌دانه و رس را راهي مخازن سدها و محل پخش سيلاب در ايستگاه‌هاي تغذيه مصنوعي مي‌كنند و هزينه‌هاي پالايش آب شرب و پيش پالايي آب تغذيه مصنوعي را به‌شدت افزايش مي‌دهد، بررسي مارن‌ها از ابعاد مختلف براي كارشناسان و محققان حايز اهميت است. در اين تحقيق سعي شده است تا متغيرهاي موثر در نوع فرسايش براي مارن‌هاي استان همدان شناسايي و معرفي گردد. به‌همين منظور از محل انواع فرسايش در41 نقطه، تعداد 49 نمونه اخذ و براي تعيين مقدار متغيرهاي فيزيكو-شيميايي به آزمايشگاه ارسال شد. همچنين مشخصات محل نمونه‌برداري‌ها همچون شيب، موقعيت جغرافيايي و هفت پارامتر سطحي خاك برداشت شد. در41 نقطه فوق‌الذكر، آزمايش باران مصنوعي با دستگاه باران‌ساز كامفورست انجام و41 نمونه رسوب-رواناب اخذ و در آزمايشگاه با استفاده از روش‌هاي ساده، مقدار رواناب و رسوب آن‌ها اندازه‌گيري شد. علاوه بر اين، تعداد هفت نمونه از مارن‌ها با اشعه ايكس آناليز و تعداد هشت مقطع نازك از مارن‌ها و سنگ‌هاي همراه تهيه و با ميكروسكوپ پلاريزان بررسي شد. سپس داده‌هاي غيرنرمال با لگاريتم‌گيري نرمال گرديد و همه داده‌ها با آناليز واريانس و آناليز تميزي به دو روش پلكاني و همه‌گاني بررسي شد. ارزيابي ارتباط متغيرهاي اندازه‌گيري شده و اشكال فرسايش نشان داد كه اسيديته (pH) تنها متغير معني‌دار و تا حدي موثر در شناسايي نوع فرسايش درمنطقه است. حساسيت توابع فيشر در پيش‌بيني نوع فرسايش به‌كمك دخالت همگاني متغيرهاي شيميايي، فيزيكي و فيزيكو- شيميايي به‌ترتيب معادل با 6/75، 9/82 و 78 درصد است و نشان مي‌دهد كه مجموعه متغيرهاي فيزيكي بهتر از مجموعه متغيرهاي شيميايي و فيزيكو- شيميايي نوع فرسايش را پيش‌بيني مي‌كند. در نهايت به‌كمك اين آناليزها براي پيش‌بيني نوع فرسايش در مارن‌هاي همدان توابع خطي فيشر تعيين و ارايه شد.

Due to high erosional sensitivity of marls, thousands of tons of fine grains sediments and clayare send to reservoirs of dams and artificial feeding stations annually. This process increases the expenses of filteration of drinkable water and forwards settlement of artificial feeding water strongly, Therefore, the study of different dimensions of marls is important for specialists and researchers. In this project, attempts were made to recognize effective variables of erosional features and some models were produced for classification and their erosional tye. Accordingly, 49 samples of marly soils belonging to 41 erosional points were taken and were send to laboratory for determinig of amount of physico-chemical variables. Also, characteristics of sampling place such as slope, Geographical situation, privilege of 7 parameter for soil surface factor and so on were noted. The test of artificial rain was done by kampHorst?s rainfall simulator apparatus in the 41 mentioned points and 41 samples were taken and the amount of runoff and sediment of them were measured by simple method in the laboratory. Furthermore, the 7 samples of marls were analyzed by X-ray diffractometer and the 8 thin setions of marls and their accompaniment rocks were provided and studied by polarizing microscope. Then, the abnormal data were normalized by logarithm and afterwards the all data were evaluated by variance and discriminant analysis. Evaluation of relationship between measured variables and erosion features showed that pH is only variable whose amount makes a significant difference and is effective for recognition of erosion features and sensibility of fisher?s linear discruminant functions for prediction of erosion features together with all chemical, all physical and all physico- chemical variables are orderly equal with 75.6%, 82.9% and 78%. This shows that the physical variables are more usefull than chemical and physico-chemical variables for prediction of erosiolal features. The finally,in this research, several fisher?s linear functions were produced for prediction of erosional type of Hamedan marls through these analysis .