مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - معرفي كانسارموته به‌عنوان سامانه طلاي مرتبط با توده‌هاي نفوذي

چكيده فارسي :

كانسار طلاي‌ موته در غرب ايران واقع در بخش مركزي پهنه سنندج- سيرجان (SSZ)، مرتبط با رگه‌هاي كوارتز، كوارتز- سولفيدي، عدسي‌ها و رگچه‌هاي قطع كننده سنگ بستر نيوپروتروزوييك است كه غالباً در امتداد پهنه‌هاي برشي با راستاي NW-SE تشكيل شده است. كانه‌زايي طلا مرتبط با دگرساني‌هاي گرمابي شديد در راستاي پهنه‌هاي برشي شكل‌پذير، با مجموعه دگرساني رخساره شيست ‌سبز شامل كوارتز + سريسيت + كلريت + آلبيت و دگرساني سولفيدي و سيليسي‌ شدن نزديك به منطقه كانه‌دار صورت گرفته است. كاني‌‌شناسي كانه شامل، پيريت، كالكوپيريت، سولفيد مس-بيسموت (امپلكتيت)، آرسنوپيريت، پيروتيت، بيسموت، طلا و مقادير اندكي گالن و اسفالريت است. رخداد طلاي طبيعي در رگه‌هاي كوارتز، به‌صورت ادخال در پيريت و كالكوپيريت‌هاي نسل دوم و بافت پركننده شكستگي‌ها در درون و اطراف پيريت‌هاي دانه‌درشت خودشكل و نيمه خودشكل صورت گرفته است. مطالعات سيالات‌ درگير در رگه‌هاي كوارتز، شامل سه‌ نوع اصلي از سيالات C-O-H؛ متشكل از نوع كربنيك (غني از CO2)، آبگين- كربنيك و سيالات‌آبگين در مناطق‌ معدني چاه‌خاتون و سنجده است. بر اين‌ اساس، سيالات‌كربنيك با دماي ‌همگن‌‌ شدن CO2 (ThCO2) 6/12 تا ?C3/27، سيالات‌آبگين- كربنيك با شوري 3/2 تا 5/12 درصد و دماي ‌همگن ‌‌‌شدن‌ نهايي برابر 6/145 تا ?C2/304 و سيالات ‌آبگين، متشكل از دو‌دسته، 1) شوري 1/2 تا 2/15 درصد و دماي همگن‌ شدن نهايي 2/212 تا ?C6/297 در رگه كوارتز- سولفيدي طلادار و 2) شوري 4/16 تا 2/28 درصد و دماي همگن ‌شدن نهايي 4/147 تا ?C6/245، متعلق به رگه‌هاي عقيم كوارتزهستند. در حالي كه اغلب خصوصيات ذكر شده پيشين در ارتباط با ژنز كانسار موته، مشابه با ذخاير طلاي كوهزايي (مزوترمال) است، ويژگي‌هايي از قبيل، ارتباط ژنتيكي بين تحولات تكتونيكي گوشته با پوسته بالايي طي تاريخچه تكتونوماگمايي پهنه سنندج- سيرجان به‌همراه واحدهاي ساختاري كششي و نفوذي‌هاي محلي و شواهد زمين‌شناسي كانه‌ها، دگرساني، شيمي كاني‌ها، زوناسيون عنصري و سيالات‌ درگير ارايه ‌شده در اين پژوهش، احتمالا نشانه‌هايي از كانه‌سازي طلا در منطقه‌ موته، مشابه با سامانه كانه‌زايي مرتبط با توده‌هاي نفوذي احيايي است.