( Sorghum bicolor L. C.V. Kimia) بررسي اثرات تنش خشكي سورگوم دانه ايبر پتاسيل خوددگرآسيبي

Study of Drought Stress of Grain Sorghum (Sorghum bicolor L. C.V. Kimia) onSelf-Allelopathic Potential

اين آزمايش به منظور بررسي اثرات سطوح مختلف تنش خشكي بر پتانسيل خوددگرآسيبي سورگوم دانه اي رقم كيميا انجام گرديد. آزمايش بصورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي و در 3 تكرار در مزرعه تحقيقاتي و آزمايشگاه تحقيقات بذر دانشكده علوم و مهندسي كشاورزي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران در سال 1385 انجام پذيرفت. تيمارهاي تنش خشكي در 4 سطح (تنش شديد در مراحل رويشي و زايشي، تنش در مرحله گل دهي، تنش در مرحله خميري دانه و يك سطح آبياري نرمال (شاهد))، غلضت‌هاي مختلف عصاره آبي در 5 سطح (صفر (شاهد)، 5%، 10%، 25% و 40%) و اندام گياه در 2 سطح (اندام هوايي و بذر) به عنوان تيمار‌هاي آزمايشي در نظر گرفته شدند. كليه صفات مورد ارزيابي (درصد جوانه زني، سرعت جوانه زني، طول ريشه چه و طول ساقه چه) تحت تاثير تيمارهاي آزمايشي قرار گرفتند. تيمار تنش شديد خشكي بيشترين تاثير منفي نسبت به ديگر تيمارهاي تنش خشكي را بر شاخص‌هاي مورد ارزيابي داشت. ميانگين درصد جوانه زني و سرعت جوانه زني بذور با افزايش غلظت عصاره آبي كاهش يافت و به پايين ترين مقدار خود در غلظت 40% عصاره آبي رسيد. سرعت جوانه زني بذور در مقايسه با درصد جوانه زني واكنش شديدتري به مواد دگرآسيب داشت و غلظت‌هاي پايين عصاره آبي باعث كاهش معني دار سرعت جوانه زني بذور نسبت به تيمار شاهد (فاقد عصاره آبي) گرديد. رشد ساقه چه در مقايسه با رشد ريشه چه تاثير كمتري از مواد دگرآسيب پذيرفت و با افزايش غلظت عصاره آبي نسبت طول ريشه چه به ساقه چه كاهش يافت. شدت اثرات عصاره آبي اندام هوايي در مقايسه با تيمار عصاره آبي بذور سورگوم بر صفات درصد جوانه زني، طول ريشه چه و طول ساقه چه بيشتر بود، وليكن اختلاف معني داري ميان تيمار عصاره آبي اندام هوايي و بذور سورگوم دانه اي به لحاظ سرعت جوانه زني بذور مشاهده نگرديد.

In order to evaluate the effects of different intensities of drought stress on allelopathic potential of grain sorghum (Kimia) two field and lab experiments were conducted at research farm and laboratory of College of Crop and Animal Science, University of Tehran. Experiment was conducted with a factorial arrangement based on completely randomized design with three replications. Experimental factors including: drought stress (1: control, 2: vegetative and reproductive stages, 3: flowering, 4: dough stage), different concentrations of aqueous extracts (0 (control), 5%,10%,25%,40%) and organs of plant (seed, shoot). The effects of all treatments and their interactions on studied traits were significant. Sever drought stress at vegetative and reproductive stages had significant effects on allelopathic potential. The lowest measured traits showed in this treatment. By an increase in extract concentration to 40%, germination percentage, germination rate, radicle and plumule length reduced significantly. There was no significant difference between extract of shoot and seed in low concentration. The extracted materials from shoots had more inhibitory effect than that of seeds, especially when higher concentrations of solution were applied in bioassay germination test. The result showed that the plants which were exposed to drought stress from vegetative stage synthesized more inhibitors in their tissues