ارزيابي عوامل اقتصادي-اجتماعي موثر بر به كارگيري عمليات تراس بندي با استفاده از الگوي لاجيت (مطالعه موردي: حوزه آبخيز چماني، استان گلستان)

Evaluating socio-economic influencing factors on terracing adoption: Using Logit model, Case study, Chamany Watershed, Golestan Province

چكيده 1 امروزه فرسايش خاك مانع بزرگي براي توليد كشاورزي و امنيت غذايي محسوب مي شود. حفاظت خاك همواره به عنوان عامل افزايش شاخص بهره وري توليد، امنيت غذايي و كشاورزي پايدار از اهميت خاصي برخوردار مي باشد. روند تهديدكننده فرسايش ناشي از نحوه استفاده از اراضي زراعي، بررسي ويژگي هاي اقتصادي-اجتماعي كشاورزان را به منظور افزايش ميزان پذيرش و كاهش خسارات فرسايش اجتناب ناپذير نموده است. اين پژوهش با هدف بررسي عوامل اقتصادي-اجتماعي موثر بر به كارگيري عمليات تراس بندي توسط كشاورزان روستاي ده چناشك آبخيز چماني در بالادست رودخانه گرگان رود در استان گلستان انجام گرديد. اطلاعات مورد نياز با تكميل 74 پرسش نامه شامل مشخصات فردي، مشخصات مزرعه، سطح آگاهي كشاورز از فرسايش و روش هاي حفاظت خاك توسط كشاورزان روستاي ده چناشك آبخيز مورد مطالعه جمع آوري شد. تعيين عوامل اقتصادي- اجتماعي موثر بر به كارگيري عمليات تراس بندي، از طريق برآورد الگوي اقتصادسنجي رگرسيون لاجيت، صورت پذيرفت. نتايج نشان داد عواملي مانند تحصيلات، حرفه اصلي كشاورزي، مالكيت اراضي، ميزان شيب زمين، آگاهي كشاورزان از روش هاي حفاظت خاك، شركت در كلاس هاي ترويجي و درآمد كشاورزان در به كارگيري عمليات تراس بندي اثر مثبت و معني داري دارد. محاسبه و تفسير كشش كل موزون و اثرات نهايي متغيرهاي موثر نشان داد كه با يك درصد افزايش سطح تحصيلات، يك درصد افزايش ميزان آگاهي كشاورزان و يا افزايش درآمد كشاورزان، احتمال 73 و 78 درصد افزايش خواهد يافت. باتوجه به يافته هاي ، به كارگيري عمليات تراس بندي به ترتيب 4 پژوهش، راه كارهاي بهبود وضعيت موجود، افزايش نرخ پذيرش عمليات تراس بندي، حفاظت هرچه بيشتر ذخاير طبيعي و كاهش فرسايش به مديران عرصه ارايه گرديد. واژه هاي كليدي: حفاظت خاك، پذيرش تراس بندي، الگوي لاجيت، آبخيز چماني، استان گلستان

Soil erosion is a major issue in agricultural production and food security. Soil conservation is important in farm productivity increase, food security and sustainable agriculture. Soil degradation is increasing due to unsuitable use of farmland condition, so investigation of socio-economic factors is necessary in increasing adoption rate and decreasing soil degradation costs. The aim of this study is analyzing socio-economic factors that affect the level of terracing acceptance by farmers in Deh-chenashk village in Chamani watershed, in Gorgan river basin, Golestan province. Necessary information has been collected through 74 questionnaires including individual,farmland ownership, farmland slope, farmer’s awareness level about soil conservation practices, using extension services, farming income and terracing acceptance. Interpreting weighted aggregate elasticity and marginal effects of effective factors showed that one percent increase in education, one percent increase in farmer’s awareness level, and increasing farmer’s income lead to 0.11, 0.48 and 78 percent increase in acceptance of terracing, respectively. According to the study finding applied suggestion offered to decision makers for better management of watershed and reducing soil erosion. farmland features, and awareness level of farmers about soil conservation practices in the study area. Effective socio-economic factors on terracing adoption analyzed through statistic-economic model using Logit regression. The results showed a significant positive correlation between farmer’s education, main occupation (farming),