بررسي اثر فلز سرب بر بافت كبدي و آبششي ماهي كُلمه(Rutilus rutilus caspius)

of Rutilus rutilus caspiusA survey on Pb accumulation effects on fish liver and gill tissues

سرب يكي از آلاينده هاي مخرب محيط‌زيست مي‌باشد و مي تواند اثرات بسيار نامطلوبي بر بافت‌هاي بدن موجودات زنده داشته باشد. در اين تحقيق اثر سرب بر بافت كبد و آبشش ماهي كُلمه مورد بررسي قرار گرفت و به همين منظور تاثير اين آلاينده در غلظت‌هاي مختلف روي ماهي كُلمه در شرايط آزمايشگاهي براي مشاهده ميزان تغييرات بافتي بررسي شد. نمونه ها در آكواريوم در معرض غلظت هاي 1/0 ، 2/0 ، 4/0 ميليگرم بر ليتر سرب به مدت ??، ??، ??? و ??? ساعت قرار داده شدند. نمونه ها در زمانهاي ذكر شده، از آكواريوم هاي شاهد و تيمار خارج سپس بافت هاي كبدي و آبشش آنها براي تعيين آسيب هاي بافتي استخراج شدند. اسلايدهاي آماده شده پس از رنگ آميزي با عدسي ?? و ?? ميكروسكوپ نوري مورد بررسي قرار گرفتند. تغييرات هيستوپاتولوژيك در كبد عبارت بودند از: اتساع سينوزوييدي، واكوئوله شدن، پرخوني وخونريزي، پ?كنوزه شدن هسته، نكروز هپاتوسيت‌ها، تجمع هموسيدرين در سلولهاي ملانوماكروفاژ و اسيدوفيليك شدن سلولها، هجوم لنفوسيتها و نكروز كانوني مشاهده شد و در آبشش ضايعاتي مانند: ادم، فيلامنت و لاملاي ثانويه، نكروز سلولي، هايپرتروفي و هايپرپلازي، پرخوني وخونريزي، هجوم سلولهاي آماسي، چسبندگي در لاملاي ثانويه، تجمع موكوس، تلانژيكتازي، ديسپلازي و متاپلازي سلولهاي پوششي به سلولهاي موكوسي يا مخاطي آبشش و حالت چماقي شدن بصورت ديستال در لاملاي ثانويه مشاهده شد. هر چه غلظت آلاينده بيشتر باشد اين ضايعات شديدتر شده به اين صورت كه در غلظت 1/0 ميليگرم بر ليتر سرب حداقل آسيب بافتي مشاهده شد ولي با افزايش زمان در غلظت هاي 1/0، 2/0 و 4/0 ميليگرم بر ليتر سرب حداكثر آسيب بافتي مشاهده شد.

Lead (Pb) is considered as one of the most destructive environmental pollutants causing extremely undesirable impacts on tissues of living organisms. In this trial, physiological and morphological changes in fish liver and gill tissues after Pb exposure for different terms and at various concentrations were investigated. To do so, samples were placed in aquaria containing 0.1, 0.2 and 0.4mg l-1 of Pb at different exposure times (46, 96, 144, and 168hrs). Afterwards fish were removed from the experimental tanks and their gill and liver tissues were sampled in order to determine any histopathological effects. The resulting stained slides were checked using a binocular microscope with a magnification of 10x and 40x. Histopathological changes in liver included sinusoidal extension, vacuolization, hyperemia and hemorrhage, nuclei picnosiation, hepatocyte necrosis, hemocydrine accumulation of melano macrophage cells. Cell acidofication, lymphocyte invasion and focal necrosis were also observed. Gill tissues were damaged by hyperemia, filament and secondary lamellae, mucosal accumulation, telansicatzy, dysplasia pavement cells metaplasia into mucosal cells and gill mucosa, and distal hyperplasia of secondary lamellae. Damages were intensified by an increase in the concentration of the contamination since minor histopathology occurred at 0.1mg l-1 of Pb while levels of 0.1, 0.2 and 0.4mg l-1 of Pb showed major histopathological effects as exposure time increased.