بررسي هيجان خواهي در افراد معتاد و عادي با توجه به جنسيت

A gender-based study of sensation seeking in addicted and normal subjects

زمينه و هدف: از عوامل موثر در گرايش به سو مصرف مواد عوامل شخصيتي است. در ميان ارزيابي‌هاي شخصيتي، هيجان خواهي پيش‌بيني قوي را براي شروع اوليه انواع سو مصرف مواد نشان داده است. هدف اين پژوهش، تعيين سطح هيجان خواهي در افراد معتاد و عادي با توجه به جنسيت است. مواد و روش‌ها: اين مطالعه، به روش پس- رويدادي بر روي 90 نفر (با دامنه سني40-20 سال) از مراجعين به مراكز بهزيستي و مراكز درمان سر پايي در بخش‌هاي مختلف شهر تبريز و مرند در سال 1388 انجام شد كه به طور تصادفي با روش نمونه‌برداري در دسترس انتخاب شده بودند. گروه مورد بر مبناي ملاك‌هاي تشخيصي DSM-IV-TR به سو مصرف يا وابستگي به مواد آمفتامين مبتلا بودند. گروه ديگر، 60 نفر مرد، 30 نفر زن از افراد عادي جامعه كه اعتياد نداشتند از بين اقوام، همسايگان و دوستان انتخاب شدند. مجموع نمونه شامل 180 نفر بود. براي جمع‌آوري داده‌ها از آزمون هيجان خواهي Zuckerman استفاده شد. براي تحليل آماري از آزمون تحليل وايانس چند متغيره و آزمون پيگيري (LSD) استفاده شد. يافته‌ها: تفاوت معني‌داري بين گروه معتاد و عادي در هيجان خواهي كلي و زير مقياس‌هاي آن شامل ماجراجويي، ملال‌پذيري، تنوع طلبي و هيجان خواهي نشان دادند و افراد معتاد در هيجان خواهي كلي و زير مقياس‌هاي هيجان خواهي نسبت به افراد عادي بالاتر بودند. همچنين مردان معتاد نسبت به زنان معتاد در هيجان خواهي، تنوع طلبي، ماجراجويي و هيجان خواهي كل بالاتر از زنان بودند. اما بين زنان و مردان معتاد در مولفه‌هاي ملال‌پذيري، تجربه طلبي و گريز از بازداري تفاوت معني‌دار نبود. نتيجه‌گيري: اعتياد به عنوان يك آسيب اجتماعي، هيچ گاه به طور كامل ريشه‏ كن نخواهد شد، اما با تدبير، انديشه و تلاشي مخلصانه حداقل مي‏توان آن را به كنترل در آورد. ارزيابي ويژگي‌هاي شخصيتي و هيجان خواهي در معتادان در بر دارنده اطلاعات مهمي براي تعريف، شناسايي و درمان اين گروه است.

Aim and Background: Personality traits are among the factors affecting the tendency to substance abuse. Personality evaluations have shown sensation seeking to be a particularly strong predictor of initial substance abuse across a variety of drug use categories. The aim of this study was to determine levels of sensation seeking in addicted and normal subjects while considering gender. Methods and Materials: The present causal comparative study was performed on 90 individuals (60 male and 30 female addicts with an age range of 20-40). Accessible sampling was used to randomly select the subjects from referrers to welfare centers and outpatient addiction treatment centers in different parts of Tabriz and Marand in 2009. Based on DSM-IV-TR criteria, this group (the case group) suffered amphetamine substance abuse or dependence. The other group (control group) included 60 male and 30 female non-addicts who were among the relatives, neighbors and friends of the subjects in the case group. Overall, the study population consisted of 180 people. Zuckermanʹs Sensation Seeking Scale was used to collect data. Finally, data was analyzed by multivariate analysis of variance (MANOVA) and least significant difference (LSD) post-hoc test Findings: The results revealed a significant difference between addicts and non-addicts in terms of total sensation seeking and its subscales including thrill and adventure seeking, experience seeking, and boredom susceptibility. The addicted participants scored higher than non-addicts in total sensation seeking and its subscales. In addition, the scores of male addicts were higher than female addicts in total sensation seeking and the subscales of thrill and adventure seeking, experience seeking, and sensation seeking. However, there was no significant difference between female and male addicts in experience seeking, boredom susceptibility, and disinhibition. Conclusions: Although addiction, as a social pathology, would never be eradicated completely, it can be controlled through management, thinking and devoted attempts. Assessment of personality traits and sensation seeking in addicts provides important information for better definition, recognition, and treatment of addicts.