نگاهي به عناصر داستاني در هفت پيكر نظامي

A Survey of the Story Elements in Nezami’s Haft Peikar

درباره‌ي نظامي، اگرچه بسيار سخن گفته شده است و اثر گران‌قدر وي، هفت پيكر، بارها از ديدگاه‌هاي متعدد و گوناگون اعم از محتوايي و غنايي و ساختاري كاويده شده است؛ اما، اين اثر ارزشمند به ويژه بخش هفت گنبد آن كمتر بر اساس ساختار داستاني آن تحليل شده و عناصر داستاني اين اثر شناسانده شده است. از اين رو بررسي اين اثر با شيوه‌اي توصيفي ـ تحليلي مي‌تواند ساختار انديشگاني نظامي را در پردازش قصه‌هاي زيباي هفت گنبد و آگاهي ناخودآگاه وي را بر برخي از شاخص‌هاي داستان‌هاي امروزين ـ چنان كه خواهد آمد ـ نمايان سازد. تحليل ساختار دو عناصر داستاني قصه‌ها و داستان‌هاي پيشين به خوانندگان كمك مي‌كند تا با قصه‌ها و وقايع داستاني آگاهانه ارتباط برقرار كنند و پيام‌هاي داستاني را بهتر دريابند. در اين مقاله، اساس كار و بررسي ادبيات بر مبناي تصحيح استاد دستگردي صورت پذيرفته است و شماره ابيات آمده در متن با تصحيح ايشان برابري مي‌نمايد. در اين بررسي هر يك از قصه‌هاي هفت گنبد از ابعاد مختلف عناصر داستاني تحليل شده و براي هر يكي از آنها شواهدي در خور، از ابيات هفت گنبد آورده شده است.

In this articale, with regard to the art off narration of Nezami and fictional value of (seven fugure) haft pykar and the most outstanding part of it (seven dome) haft gonbad, it has been tried to investigate rules governing the structure of this stories of haft gonbad in a descriptive-analytical way while giving clear and comprehensive definitions of fiction elements for the flufilment of this purpose first aprecise definition of fictional elements has been dealt with then with a short definition fictional element, each of the stories of haft gonbad has been analysed on the basis of fictional, like plot, scenery, them, character manner. At the end of article bout comes of the investigation have been stated.