ارزيابي تحمل به خشكي در ژنوتيپ‌هاي سورگوم دانه‌اي با استفاده از شا خص‌هاي تحمل و حساسيت به خشكي

Effect of Wild Mustard (Sinapis arvensis) Competition and Nitrogen Levels on Morphological Characters, Yield and Yield Components of Canola (Brassica napus)

ارزيابي ژنوتيپ‌هاي سورگوم از نظر قابليت تحمل تنش خشكي در مراحل رشدي و شدت‌هاي مختلف تنش و واكنش آنها به اين دوره‌ها در برنامه‌هاي اصلاحي اين محصول حايز اهميت است. در اين مطالعه تعداد 13 ژنوتيپ سورگوم دانه اي در ايستگاه تحقيقاتي طرق مشهد در سال زراعي 84-83 در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 3 تكرار و در 3 محيط آزمايشي شامل شرايط معمول، تنش در مرحله رشد رويشي و تنش در مرحله رشد زايشي مورد مقايسه قرار گرفتند. گروه بندي ژنوتيپ‌ها بر اساس شاخص‌هاي تحمل و حساسيت به خشكي با استفاده از روش تجزيه خوشه‌اي مورد بررسي قرار گرفت. همبستگي مثبت و معني دار بين عملكرد دانه در شرايط معمول و شرايط تنش در مراحل رشد رويشي و زايشي با شاخص‌هاي تحمل STI، GMP و MP نشان داد كه شاخص‌‌هاي مطلوبي براي مطالعه و ارزيابي واكنش ژنوتيپ‌هاي سورگوم در شرايط تنش خشكي مي‌باشند. در خوشه بندي ژنوتيپ ها، ژنوتيپ26B و لاين اميد بخش2M با توجه به بالا بودن عملكرد دانه در شرايط تنش و بدون تنش و قرار گرفتن در يك گروه، به‌عنوان مناسب‌ترين ژنوتيپ و لاين شناسايي شدند.

Evaluation of drought stress tolerance in sorghum genotypes at different growth stages and severity of stress and their reaction is very important in breeding programs. This study was conducted with the 13 grain sorghum genotypes in 3 different environmental conditions including normal condition and two water deficit conditions at vegetative and reproductive stages using randomized complete block design with 3 replications. Genotypes grouping were performed based on tolerance and sensitivity indices by cluster analysis. There was a positive and significant correlation between grain yield with tolerance indices (MP, GMP and STI) and sensitivity indices (SSI and TOL) in both normal and two water deficit conditions. The results showed that STI, GMP and MP indices were the best indices for evaluation of genotypes response in drought stress conditions. Cluster analysis showed that B26 genotype and M2 promising line had the most grain yield and higher values of STI، GMP and MP indices in both normal and stress conditions and they grouped in the same cluster.