اثر رقابت خردل وحشي (Sinapis arvensis) و سطوح نيتروژن بر صفات مورفولوژيك، عملكرد و اجزاي عملكرد كلزاي پاييزه(Brassica napus)

Effect of Wild Mustard (Sinapis arvensis) Competition and Nitrogen Levels on Morphological Characters, Yield and Yield Components of Canola (Brassicanapus)

به منظور تعيين تاثير تراكم‌هاي مختلف خردل وحشي بر صفات مورفولوژيك، عملكرد و اجزاي عملكرد كلزاي پاييزه در مقادير مختلف كود نيتروژن آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه پژوهشي دانشگاه بوعلي سينا همدان در سال 1387 اجرا گرديد. تيمارها شامل ميزان نيتروژن در چهار سطح (100 ،150 ، 200 و 250 كيلوگرم در هكتار) به عنوان فاكتور اصلي و تراكم علف هرز در پنج سطح (0 ،4 ، 8 ، 16 و 32 بوته در متر مربع) به عنوان فاكتور فرعي بود. نتايج نشان داد كه اثر تراكم خردل وحشي بر عملكرد و اجزاي عملكرد كلزا معني دار بود به‌طوري كه تراكم 32 بوته خردل وحشي در متر مربع عملكرد دانه و بيولوژيك، تعداد خورجين در بوته، تعداد دانه در خورجين و وزن هزار دانه را به ترتيب به ميزان 7/28، 30، 9/40، 2/22 و 16 درصد نسبت به شاهد، كاهش داد. با كاربرد بيشتر نيتروژن تعداد خورجين در بوته، تعداد دانه در خورجين، وزن هزار دانه و به تبع آن عملكرد دانه افزايش يافت. افزايش نيتروژن از 100 به 250 كيلوگرم در هكتار عملكرد دانه را بيش از 53 درصد افزايش داد. با افزايش ميزان نيتروژن ارتفاع، تعداد شاخه فرعي در بوته، طول خورجين، عملكرد روغن و درصد پروتيين به‌طور معني داري افزايش يافت. افزايش تراكم خردل وحشي سبب كاهش معني دار كليه صفات كيفي و مورفولوژيك ذكرشده به جز درصد پروتيين شد. به‌طور كلي عليرغم اثرات منفي علف هرز بر عملكرد كلزا، به نظر مي رسد كه كاربرد 200 كيلوگرم نيتروژن در هكتار علاوه بر افزايش عملكرد دانه و روغن كلزا، ازكاهش كمتري در تداخل با علف هرز برخوردار بود.

To investigate the effect of wild mustard plant density and nitrogen fertilizer on morphological characters, yield and yield components of canola a split-plot experiment based on a randomized complete block design with 3 replications was carried out in Bu-Ali Sina university of Hamedan, in 2009. 4 levels of nitrogen fertilization (100, 150, 200 and 250 kg N ha-1) were assigned to main-plots and plant density of wild mustard at 5 levels (0, 4, 8, 16 and 32 plants m-2) to the sub-plots. Results showed that the effects of wild mustard competition on yield and components of canola was significant. 32 plants m-2 of wild mustard reduced grain and biologic yield, number of pod per plant, number of seed per pod and 1000seed weight about 28.7, 30, 40.9, 22.2 and 16 percent respectively. With more nitrogen application, number of pod per plant, number of seed per pod, 1000seed weight and grain yield was increased. By increasing nitrogen from 100 to 250 kg ha-1, grain yield was increased more than 53 percent. Increasing density of wild mustard significantly reduced all above mentioned morphological and qualitative characters, except protein percentage. By increasing nitrogen fertilizer, plant height, number of branches per plant, pod length, oil yield and protein percentage of canola were increased significantly. Overall nevertheless negative effect of weed on canola yield, seems that the application 200 kgN/ha in addition to increasing grain yield and canola oil, had less decline in weed interference.