منابع و مباني حقوق عمومي در اسلام

The Resources and Principles of Public Law in Islam

در پاسخ به نيازهاي پس از تشكيل حكومت اسلامي،‏ براي استخراج احكام حقوق عمومي از فقه،‏ ضمن تاكيد بر سنت نبوي(ص) بايد تحولات محتوايي مباحث در كتاب‌هاي فقهي را شناسايي و مباحثي را كه نيازمند نظريه‌پردازي هستند،‏ پيش روي صاحب نظران قرار داد. ورود جدي به اين عرصه مستلزم اطلاع از نحوه استناد به ادله اربعه فقهي و مطالعه تطبيقي آراي فقهاي بزرگ است. در اين ميان اعتبار «اجماع» بايد مورد عنايت خاص قرار گيرد و بويژه در بخش هايي نظير حقوق اداري به مفهوم جديد كه در گذشته براي فقها مطرح نبوده است مي‌توان انتظار داشت كه تاكيد بر ضرورت روشن كردن احكام مربوط به حقوق عمومي سرانجام به كاربردي شدن گستره اجماع،‏ عقل و عرف دركنار كتاب وسنت به منظور توسعه و تبيين مباني حقوق عمومي منجر گردد. از ميان قواعد عمومي فقهي نيز اصل مصلحت را مي‌توان به مثابه روحي در كالبد حقوق عمومي از ديدگاه اسلام به شمار آورد و دقت در تعيين و حفظ مرزهاي مصلحت مردم و نظام و جلوگيري از بروز تقابل ميان آن‌ها يكي از چالش‌هاي اساسي حقوق عمومي در اسلام محسوب مي‌شود.

In response to the needs arisen after the establishment of the Islamic state to derive the principles of public law from jurisprudence, it is necessary to review and determine the subjects required theoretical analysis and put them at the disposal of researchers. Entering into such fields requires the knowledge of how to derive laws from four main branches of Islamic resources and comparative studies of viewpoints of Islamic jurists. From them, the consensus of jurists should be in particular taken into account specially in respect of administrative law which is a new are of law and has no jurisprudence background. Thus, for the purpose of public law, the consensus of jurists, reasoning, and custom should be considered along with Holy Koran and Sunnah. Among the principles of jurisprudence, the expediency is the main principle in publish law from the Islamic point of view and public law in Islam tries to avoid any conflict between the interest of people and the government