تطبيق ويژگي‌هاي متني و فرامتني در اقتباس: بررسي موردي ترجمه رمان غرور و تعصب

A Comparison of Local and Global Features in Adaptation: A Study of the Translation of Pride and Prejudice Novel

ترجمههاي ادبي همگام با درنظر گرفتن ماهيت تعاملات پيش رفته است و فرايندهايي مثل «شفافسازي» و «اقتباس» به‌دليل مورد توجه قرار دادن مخاطب و فصاحت كلام در ترجمه، جايگاه ويژهاي پيدا كردهاند. با وجود اين، جايگاه اقتباس و تاثير آن در ترجمههاي ادبي مبهم مانده است. ممكن است اين سوال مطرح شود كه آيا ويژگىهاي متني و فرامتني كه در فرايند اقتباس وجود دارد در ترجمه آثار ادبي نيز مشاهده ميشود و اگر پاسخ مثبت است، فراواني كدام‌يك از روشهاي اقتباس در ترجمه آثار ادبي بيشتر است. اينها سوال‌هايي هستند كه در اين نوشتار بررسي شده است. اين پژوهش درصدد است تا بر اساس طبقهبندي باستين (2009)، به بررسي روشهاي اقتباس در ترجمه فارسي رمان غرور و تعصب بپردازد. يافتههاي اين تحقيق نشان مي‌دهد مترجم براي انتقال بهتر پيام نويسنده و براي حفظ زيبايي و تاثيرگذاري كلام، از ويژگي‌هاي متني و فرامتني اقتباس استفاده كرده است؛ درحالي كه كفه ترازو بيشتر بر مشخصه‌هاي فرامتني سنگيني مي‌كند. همچنين، در عين حال كه مترجم در ترجمه متن امانت را رعايت كرده، به‌ترتيب از روش‌هاي «برابري بافتي» و «بسط» بيشتر استفاده كرده است. به بيان ديگر، مترجم در برگردان متن معنا را حفظ كرده؛ ولي براي ايجاد زيبايي كلام، اقتباس ضروري است.

Literary translations have developed in accordance with the essence of interactions in which the role of addressee has become much more important. Procedures such as clarification and adaptation have gained a particular place since they have included the importance of addressee and appropriateness of discourse in translation. However, the place of adaptation and its effect on literary translation have remained ambiguous. There may arise a question that whether local and global characteristics of adaptation can also be applied to a literary translation. If the answer is positive, which of the adaptation techniques enjoys a higher distribution? This article is an attempt to provide answers for these questions. It further tries to investigate the Persian translation of Pride and Prejudice novel based on Bastin (2009) taxonomy in order to find the ways adaptation has been used. The results showed that the translator has used local and global features of adaptation to better represent the writer’s message and, at the same time, to keep the beauty and effectiveness of the discourse in a way that global features outweigh local ones in their applicability. Likewise, although the translator has remained faithful to the main passages, situational equivalence and expansion are two adaptation techniques, which have been used mostly in the translation of paragraphs. In other words, for translating the text, the translator has kept the meaning but, for creating effectiveness and beauty of the discourse, adaptation proves essential.