ارزيابي آسيب پذيري مناطق شهري در برابر خطر سيل با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي و منطق فازي مطالعه موردي: منطقه 3 تهران

Vulnerability assessment of urban areas against flood risk using Fuzzy logic and CIS. Case study: The 3rd district of Tehran

كشور ايران و به ويژه كلان شهرهاي آن از جمله تهران مناطقي هستند كه به طور مكرر در معرض مخاطرات طبيعي(سيل، زلزله و ...) قرار دارند. هدف اصلي اين مقاله ارزيابي ميزان آسيب پذيري مناطق شهري اين كلان شهر در برابر خطر سيل است. معيارهاي مورد بررسي جهت ارزيابي آسيب پذيري شامل حريم مسيل هاي رودخانه، ساختار، جهت و عرض شبكه ارتباطي، كاربري زمين، تراكم ساختمان ها و توان كلي دفع سيلاب منطقه است. در اين راستا جهت عملي كردن نتايج ارزيابي ميزان آسيب پذيري، منطقه 3 كلان شهر تهران به دليل وجود رودخانه دربند و مسيل هاي آن، تراكم مسكوني و جمعيتي زياد، تركيب بافت فرسوده و جديد، و شيب قابل توجه به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شده است. روش تحقيق دراين مقاله توصيفي ـ تحليلي و آماري با تاكيد بر نگرش سيستمي است. به اين ترتيب كه ابتدا با بهره گيري از داده هاي بارش از ايستگاه هاي مستقر در منطقه مورد نظر و منطقه مجاور به تحليل روند تغيرات نزولات جوي پرداخته و حداكثر آبدهي هر حوضه از طريق روش استدلالي و به كمك منحني هاي شدت، مدت، فراواني ايستگاه هاي مهرآباد و سعدآباد براي دوره هاي 25 و 50 ساله محاسبه گرديد. با استفاده از منطق فازي ميزان آسيب پذيري ساختمان ها و واحدهاي مسكوني نسبت به هريك از معيارها ارزيابي شده و در نهايت همه معيارها با هم جمع و درصد نهايي ميزان آسيب پذيري محاسبه شده است. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه منطقه 3 مستعد خطرات ناشي از سيل است و رعايت نكردن حريم مسيل، كم بودن مقاومت ساختمان ها، ضريب رواناب بالا در مناطق مسكوني، تراكم و تعداد طبقات بالا و كم عرض بودن شبكه ارتباطي بيشترين اهميت در آسيب پذيري منطقه را دارد و بيش از 12درصد از منطقه مورد مطالعه كاملا آسيب پذير است.

Vulnerability assessment of urban areas against flood risk using Fuzzy logic and CIS. Case study: The 3rd district of Tehran Amir safari: Assistant Professor, faculty Geography, Tarbiat Moallem University Farzaneh sasanpour: Assistant Professor, faculty Geography, Tarbiat Moallem University Jafar mosavand: Master student of geography and urban planning Tarbiat Moalem University Abstract Iran and particularly its major cities, including areas that are frequently exposed to natural hazards. The main goal of this paper is to evaluate the vulnerability of urban areas in the metropolis is the risk of flooding. Review criteria for vulnerability assessment, including privacy River watercourse, structure, direction and width network, land use, buildings and power density of the overall flood disposal area. In this context, to actually evaluate the results of vulnerability, the third major area of Tehran imprisoned, because of the Darband river and its watercourse, residential and high population density, composition of new tissue and worn, and a significant slope as the sample selection was. Research in this article, analytical and descriptive statistics with emphasis on attitude is a system. Thus, first using precipitation data from stations based in the region adjacent to the area desired and trend analysis addressed climate change and maximum discharge from each basin and rational methods to help curves, Intensity, Duration, Frequency station Mehrabad and Saadabad for 25 and 50 year periods were calculated. Using Fuzzy Logic level vulnerability of buildings and residential units to each assessment criteria and finally all the criteria together the final amount of vulnerability and the percentage has been calculated. The results show that three regions susceptible to the risks of failure to observe flood and privacy watercourse, building low resistance, high coefficient of runoff in residential areas, high density and narrow the number of classes being the most important communication network in the region vulnerable and more than 12 percent of the study area is quite vulnerable. Keywords: Natural Hazard, Tehran metropolis, Vulnerability, Flood, Fuzzy Logic.