حديث مولانا و مثنويِ او در مجالس و سخنان عارفان هند

Hadith Moulana and his Masnavi in gatherings andspeeches of the Indian mystics

عارفان بزرگ هند، همواره با عارفان ايراني ارتباط داشته‌اند. مهاجرت عارفان به سرزمين هند و ورود مسلمانان از خراسانِ قديم به اين سرزمين به گسترش اين ارتباط‌ها مدد مي‌كرد. همواره عارفانِ هند پيران و وابستگاني در خراسان داشته‌اند و اين وابستگي‌ها تا دير زمان ادامه داشته است. يكي از عارفان نام‌دار و سرشناس ايراني، مولانا جلال‌الدين محمد بلخي است كه در زمان خود، سلسله معنوي و عرفانيش در هند ناشناخته ماند، با اين وجود همواره مورد عنايت فقيران و عارفان هندي قرار گرفت و مثنوي و غزلياتش در مجالس و سخنان عارفان هندي طنين انداز شد. عارفان همواره براي تصديق و تاييد سخنانِ عرفاني خود و بويژه درباره وحدت وجود از ابياتِ مثنوي بهره مي‌جستند؛ عارفاني هم‌چون بوعلي‌شاه‌قلندر، شيخ‌امان‌الله‌پاني‌پتي، شيخ‌حسن‌بدخشي و .... در اين پژوهش چگونگي تاثيرپذيري عارفانِ هندي از مولانا هم‌راه با شواهد و نمونه‌هايي بررسي مي‌شود.

The great Indian mystics have always been in contact with the Persian mystics. Migration of the mystics to India and coming of Moslems from the old Khorasan to this land has greatly helped the development of these relations. Indian mystics have always had elders and relatives in Khorasan and this bondage has continued for some time. One of the most distinguished eminent Persian mystics is Moulana Jalal al-Din Mohammad Balkhiwhose mystical and spiritual identity remained unrecognized in India in his time, however he was always praised by the poor and the Indian mystics and his Masnavi and Ghazaliat were reverberated in gatherings and speeches of the Indian mystics. Mystics such as Bu Ali Qalandar, SheykhAmanallahPanipat, shaykh Hassan Badakhshi for the confirmation of their mystical sayings especially about unity of being have drawn upon the verses from Masnavi. In this article the manner in which the Indian mystics came under Moulana’s spell is studied, and where appropriate examples are provided.