تاثير گونه‌هاي مختلف قارچ ميكوريزا در تغييرات فيتو‌هورموني سويا (Glycine max L.) با كاربرد انواع قارچ‌كش‌هاي نانو، بيولوژيك و شيميايي

The effect of different species of mycorrhiza on phytohormone changes in soybean (Glycine max L.) by nano, biologic and chemical fungicides

به منظور بررسي واكنش قارچ‌هاي ميكوريزا به انواع قارچ‌كش و تغيير تعادل هورموني گياه سويا (Glycine max L.)، آزمايشي در سال زراعي 88-1387 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در چهار تكرار با دو عامل شامل انواع قارچ‌كش‌ها در چهار سطح: شيميايي، نانوسيلور، بيولوژيك (Bacillus subtilis) و عدم مصرف، سه گونه قارچ ميكوريزا شامل G. mosseae، G. etunicatum و G. intraradices و عدم مصرف به عنوان شاهد انجام گرفت. بر اساس نتايج به دست آمده، دو عامل قارچ‌كش وگونه‌هاي قارچ ميكوريزا تاثير معني‌دار بر ميزان هورمون‌هاي جيبرلين، اكسين و سيتوكنين و درصد كلونيزاسيون ريشه نشان دادند (01/0p?). اثر متقابل قارچ‌كش و ميكوريزا در تغيير هورمون‌ها نيز معني‌دار (01/0p?) بود. در تلقيح سويا با هر سه گونه‌ قارچ‌هاي ميكوريزا اكسين، جيبرلين و سيتوكنين افزايش قابل توجهي نسبت به شاهد نشان دادند. درصدكلونيزاسيون نيز با تلقيح گونه G. intraradices نسبت به شاهد 33/35 درصد افزايش يافت. با كاربرد انواع قارچ‌كش‌ها سطح هورمون‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها كاهش معني‌دار در مقايسه با شاهد نشان داد. كاربرد باكتري Bacillus subtilis به عنوان قارچ‌كش بيولوژيك، سبب كاهش كلونيزاسيون ريشه به ميزان 12/44 درصد در مقايسه با شاهد شد. با كاربرد هر يك از انواع قارچ‌كش‌ها و تلقيح توام با گونه‌هاي مختلف قارچ ميكوريزا، غلظت هورمون‌ها‌ كاهش يافت. كه ناشي از اثر سو قارچ‌كش‌ها بر همزيستي ميكوريزايي است. با اين وجود، گونه intraradices G. بيشترين مقاومت را در برابر قارچ‌كش بيولوژيك نشان داد و سطح سيتوكنين در اين تركيب تيماري نسبت به تيمار تلقيح اين گونه وعدم مصرف قارچ‌كش دو درصد افزايش داشت. مقدار هورمون‌هاي اكسين، جيبرلين و سيتوكنين با تلقيح گونه G. etunicatum و مصرف قارچ‌كش بنوميل به ترتيب با 58/53، 63 و 23/85 درصد كاهش در مقايسه با تيمار تلقيح اين گونه و عدم مصرف قارچ‌كش در پايين‌ترين سطح بود. با كاربرد قارچ‌كش نانو‌سيلور، گونه G. mosseae حساسيت بيشتري را در مقايسه با دو گونه ديگر نسبت به اين قارچ‌كش نشان داد. در كل، سنتز فيتوهورمون‌ها در گياه كه به واسطه همزيستي با قارچ ميكوريزا تحريك مي‌گردد، تحت تنش كاربرد قارچ‌كش‌ها به شدت كاهش يافت.

In order to investigate the response of mycorrhizal fungi to different kinds of fungicides and phytohormone balance in soybean, the present study was carried out during 2008-2009 at Research Site of Azad University of Karaj branch as factorial based on randomized complete block design with two factors and four replications. Treatments were all combination of arbuscular mycorrhizal fungi species in four levels (Glomus mosseae, G. etunicatum, G. intraradices, control) and four fungicides [control, benomyl, Nano-silver and biologic (Bacillus subtilis)]. The results indicated that fungicides and mycorrhizal species had significant effect on phytohormons and mycorrhizal colonization. The mutualistic interaction between arbuscular mycorrhiza (AM) fungi and fungicide had significant effect on phytohormone changes. Gibberellin (GA), Auxin (AX) and cytokinin (CK) considerably increased in response to three species infection. G. intraradices inoculation brought about the largest increase (35.33%) in mycorrhizal colonization in comparison with control. The level of phytohormons significantly decreased in comparison with control by fungicide treatments. Mycorrhizal colonization decreased 44.12% by using Bacillus subtilis as biofungicide. AX, GA and CK concentrations decreased in AM-colonized plant when subjected to different fungicide treatments. Biofungicide had the most consistent effects towards G. intraradices and CK is found at about 2% higher in this treatment versus nonfoungicide-mycorrhizal treatment. AX, GA and CK tended to decreased 53.58%, 63% and 85.23% by inhibition effects of benomyl on G. etunicatum infection in comparison with nonfungicide control. By using nano-silver, G. mosseae showed more susceptibility than the other species. In conclusion, stimulating of phytohormons synthesis by mycorrhizal association decreased under fungicides stress.