ريزازديادي درخت جنگلي تيس (Sorbus aucuparia) از طريق كشت ريزنمونه جوانه گياه بالغ

ريزازديادي گونه درختي كُندرشد تيس (Sorbus aucuparia) به ‌دليل تجديد حيات جنگل در مناطق صخره‌اي بالابند كوهستاني و ارزش دارويي، صنعتي و زينتي آن از اهميت بالايي برخوردار است. در معرض انقراض ‌بودن پايه‌هاي تيس در جنگل‌هاي شمال ايران، ريزازديادي پايه‌هاي مسن اين گونه را از طريق كشت جوانه ضروري نموده است. به‌طوري كه براي دستيابي به روش مناسب ريزازديادي از طريق كشت جوانه انتهايي و جوانه جانبي حاصل از قلمه شاخه از پايه‌هاي بالغ تيس منطقه سنگده و فريم در شهرستان ساري استفاده شد. پيش سترون‌سازي، شستشو و برس‌كشي نمونه‌ها با مايع ظرفشويي و بعد با محلول اتانل70 درصد و در نهايت غوطه‌وري نمونه‌ها در محلول قارچ‌كش تيرام 2 گرم در ليتر براي 24 ساعت انجام شد. محلول 1/0 درصد كلريد جيوه به مدت 7 دقيقه در خصوص نمونه‌هاي تهيه شده در انتهاي فصل پاييز مناسب‌ترين تيمار سترون‌سازي بود. محيط كشت DKW با هورمون‌هايBA ، TDZ و IBA در غلظت‌هاي به ترتيب 5/0، 05/0 و 01/0 ميلي‌گرم در ليتر مناسب‌ترين محيط كشت شاخه‌زايي و تكثير شاخه بود. كشت جوانه جانبي از قلمه ساقه در محيط كشت MS حاوي ورميكوليت نسبتاً موفقيت‌آميز بود. پيش تيمار ريشه‌زايي در محيط كشت پايه بدون هورمون به مدت يك ماه و بعد ريشه‌زايي در محيط كشت تغيير يافته MCM با هورمون IBA در غلظت 1 ميلي‌‌گرم در ليتر و در شرايط تاريكي انجام شد. در ضمن گياهان كشت بافتي حاصل در گلخانه مراحل سازگاري خود را با موفقيت طي نمودند.

Sorbus aucuparia is an important slow growing forest tree with medicinal, industrial, and ornamental uses which is used for reforestation in high altitudes of mountainous areas. The species was endangered at northern forests of Iran. Therefore, micropropagation of adult trees through bud culture can help in conservation purposes of the species. For investigation of micropropagation of the species, apical and lateral buds from micro-cutting shoots of the adult trees were collected from Farim and Sangdeh, Sari Province. Pretreatments of sterilizing were cleaning and brushing of the buds with detergent and ethanol 70% solution and then dipping in 0.2 % fungicide of Tyram for 24 hours. Cleaning of buds with % 0.1 HgCl2 solution for 7 minutes for the samples of the end of fall season was the best treatment. The best medium for shoot regeneration was DKW medium with BA (0.5 mg/l), IBA (0.01 mg/l) and TDZ (0.05 mg/l). Lateral buds culture from shoot cutting was relatively successful in MS medium mixed with vermiculite. Pre-treatment for rooting of shoots was done in free hormone medium and rooting of shoots was done in modified MCM medium supplemented with 1 mg/l of IBA in dark treatment. The plantlets were successfully acclimated in green house.