ارزيابي تنوع عملكرد و كيفيت علوفه در اكسشن هاي گونه Agropyron trichophorum در شرايط ديم استان كرمانشاه

به منظور مقايسه عملكرد و كيفيت علوفه، 24 اكسشن از گونه Agropyron trichophorum در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در شرايط ديم با سه تكرار مورد بررسي قرار گرفت. صفات مورفولوژيك و كيفيت علوفه اندازه‌گيري شد. بيشترين ميزان ضريب تغييرات ژنتيكي و وراثت پذيري عمومي براي صفات طول برگ پرچم، تعداد ساقه در بوته و عملكرد علوفه خشك و كمترين مقدار براي صفات قابليت هضم و فيبر محلول در شوينده اسيدي بدست آمد. صفات طول برگ پرچم، طول سنبله، تعداد ساقه در بوته، عملكرد علوفه خشك و كربوهيدرات‌‌هاي محلول بيشترين ضريب تغييرات محيطي را داشتند. صفات ارتفاع بوته، طول ميانگره و طول برگ پرچم در سطح 1% و صفات كربوهيدارت‌‌هاي محلول در آب و خاكستر در سطح 5% همبستگي مثبت با عملكرد علوفه خشك داشتند. به طوري كه صفت پروتيين خام در سطح 5% همبستگي منفي با عملكرد علوفه خشك نشان داد. در بين اكسشن هاي مورد بررسي براي صفات مورفولوژيك تنوع معني‌داري مشاهده گرديد. نتايج حاصل از مقايسه ميانگين صفات به روش دانكن در سطح 5% نشان داد كه اكسشن‌‌هاي 10 (سميرم)، 24 (گرگان)، 23 (مازندران)، 17 (ميمند) و5 (چهارمحال) براي صفت عملكرد علوفه برتر بودند، كه دو اكسشن 24 (گرگان) و 10 (سميرم) از نظر صفات كيفي نيز برتري داشتند. نتايج حاصل از تجزيه خوشه‌اي و تجزيه تابع تشخيص نيز دو اكسشن 24 (گرگان) و 10 (سميرم) را در يك گروه قرار داد، بنابراين دو اكسشن 24 (گرگان) و 10 (سميرم) با توجه به بررسي هاي آماري انجام شده بر روي پارامترهاي مورد بررسي در شرايط ديم استان كرمانشاه برتر بودند و به‌‌عنوان مواد ژنتيكي مناسب براي احياي مراتع يا برنامه هاي اصلاحي معرفي مي شوند.

In order to compare the yield and herbage quality, 24 accessions of Agropyron trichophorum were surveyed under dry land farming conditions, in a random complete block design with three replications. Some morphological traits and chemical traits of each accession were recorded. The highest value of genetic coefficient of variation and broadsense heritability was obtained for triats of flag leaf length, number of shoot per plant and dry weight and the lowest value was observed for traits of acid detergent fiber and digestibility dry mates. Triats of flag leaf length, spike length, number of shoot per plant, forage yield and water soluble carbohydrate had more environmental coefficient of variation. A positive correlation with forage yield was abserved for triats of plant height, flag leaf length and internode length at 1% level and for water soluble carbohydrate and ashe at 5% level. Crude protein indicated negative correlation with forage yield at 5% level. Significant variation of morphological traits was observed among the studied accessions. The results of mean classification of the traits showed that the accessions including 10, 24, 23, 17 and 5 were better than the others for herbage yield. In view point of chemical traits the accessions 24 and 10 were preferable to others. Also the results of cluster analysis and discriminant function analysis classified the accessions numbers 10 and 24 in one group. Thus two accessions of 24 (Gorgan) and 10 (Semirom) were superior according to the results of the study done on the parameters under dryland conditions in Kermanshah province. Therefore, they could be regarded as the suitable genetic material for rangeland restoration or breeding programs.