اخلاق جنگ در متون ادبي و حماسي فارسي

Ethics of war in Muslim Culture: A critical and comparative perspective

مقاله اي كه ملاحظه مي فرماييد، گزيده اي مختصر از فصل پنجم كتابي است كه تحت عنوان «اخلاق جنگ در فرهنگهاي اسلامي با نگرشي تطبيقي و منتقدانه»: Ethics of war in muslim culture: A critical and comparatives perspective به قلم دكتر محمدجعفر محلاتي تنظيم شده است و كتاب آن توسط دانشگاه هاروارد در دست انتشار است. اين مقاله ضمن كاوش در فرهنگ ايراني – اسلامي در جستجوي ريشه هاي فكري مباني است كه امروزه به صورت مقررات بين الملليِ انسان دوستانه در عرصه جنگ به عنوان يك دستاوردِ حقوق بشري مورد پذيرش عموم قرار گرفته است. نويسنده تلاش مي كند ضمن اشاره به نوشته هايي حقوقي در اولين قرون اسلامي و سپس تمركز بر فرهنگ پيش از اسلام، اوستا و نيز شاهكار فردوسي – شاهنامه – همچنين مثنوي مولوي نشان دهد كه فرهنگ ايراني در بنياد، مفهوم اخلاق در عرصه جنگ را – اعم از دلايل شروع، كيفيت اداره و ادامه – با ظرافتي خاصّ مورد توجه قرار داده و آموزه هايي را در جهت تمايلات انسان دوستانه و ارج نهادن بر كرامت هاي انساني به يمان آورده است.

This article is a summary of the fifth chapter of a book with the above title written by Mohammad Jafar Mahallati. It is under print by Harvard University. This article is a search in the Persian-Islamic culture in order to find the roots of Medieval thoughts on international humanitarian regulations in war. With reference to legal writings in the early centuries of Islam, then focusing on the Persian culture before Islam, and bringing facts from Avesta, Shahnameh, Mowlanaʹs Masnavi, the author attempts to show that Persian culture in essence, has delicately considered the concept of ethics in war be it the cause of war, or the quality of war.