تعيين بارزترين شاخص هاي موثر بر سلامت مرتع در مراتع نيمه استپي (مطالعه موردي: منطقه چهارباغ استان گلستان)

Determination of the most effective indicator on rangeland health in semi-steppic rangelands Case study: Chaharbagh area of Golestan Province

مراتع به عنوان يك اكوسيستم طبيعي در پي بهره برداري هاي بي رويه دچار تغيير شده به طوريكه با شناخت تغييرات وضعيت مرتع مي توان تصميمات مديريتي بهتري اتخاذ نمود و در جهت بهبود وضعيت مرتع گام برداشت. در اين تحقيق با استفاده از مدل سلامت مرتع، مهمترين شاخص-هاي اكولوژيك جهت دستيابي به شاخص هاي مناسب ارزيابي تعيين گرديد. بدين منظور در منطقه چهارباغ سه رويشگاه شامل منطقه كليد، قرق و بحراني انتخاب شد، در داخل هر رويشگاه 17شاخص سلامت مرتع در قالب سه ويژگي پايداري خاك و رويشگاه، عملكرد هيدرولوژيك و سلامت موجودات زنده مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج نشان داد در منطقه كليد شاخص هاي توليد، تركيب و توزيع پوشش گياهي، گروه هاي ساختاري و عملكردي، پايداري خاك و تخريب خاك سطحي به عنوان شاخص هاي تاثير گذار وارد مدل شدند كه سهم شاخص گروه هاي ساختاري-عملكردي، بيشتر از بقيه بوده است. در منطقه بحراني شاخص هاي مرگ و مير گياهان، گروه هاي ساختاري-عملكردي، گياهان مهاجم، خاك لخت، پايداري خاك، فرسايش بادي، ستون هاي فرسايشي يشترين تاثير را بر روي سلامت مرتع داشتند كه در اين ميان شاخص مرگ و مير گياهان بيشترين نقش را در ايجاد تغييرات ايجاد شده در سلامت مرتع داشته است.

Rangelands, as natural ecosystem, are changing by over utilization so that knowing and realizing of this degradation can conduct better management decision to improve the rangelands. Rangeland health model via the most important of ecological indicator is used to find out the best index to analyse in this research. Hence, there sites, include key, overgrazing, and reference areas, were chosen in the Chaharbagh region. Seventeen indices of rangeland health via three attribute e.g. stability of soil and habitat, hydrologic yield, and health of living things are used to analysis of each site. The results showed that composition and distribution of vegetation cover, structural and productive groups, soil stability, and soil degradation are the effective indicators on rangeland health in key area as inter the model in which the rate of structural-productive groups is more than others. Indicators of plant death, structural-productive groups, invader plants, bare ground, soil erosion, and erosive material are the most effective factors on rangeland health in the critical area so that death indicator is the most performance to change the rangeland health.