مطالعه اثر تيمار نوري بر ميزان جنين‌زايي و باززايي گياهچه‌ها در كشت ميكروسپورهاي سه رقم كلزاي بهاره

The effects of photoperiod on embryogenesis of microspore culture in three spring rapeseed cultivars

استفاده از روش هاپلوييدهاي مضاعف‌شده مي‌تواند براي اهداف اصلاحي از جمله كاهش طول دوره اصلاحي كاربرد داشته ‌باشد. در تحقيق حاضر تاثير تيمار نوري بر جنين‌زايي از كشت ميكروسپورها در سه رقم كلزا؛ گلوبال، اپشن و پي‌اف و همچنين باززايي گياهچه‌ها از جنين‌هاي حاصله در طي دو آزمايش جداگانه مورد مطالعه قرار گرفت. در آزمايش اول ميزان جنين‌زا‌يي ميكروسپورها در محيط كشت NLN-13 تحت تاثير سه تيمار نوري شامل تاريكي مطلق، 16 ساعت نور و 8 ساعت تاريكي و تناوب يك روز تاريكي و يك روز 16 ساعت نور و 8 ساعت تاريكي به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي با 5 تكرار مطالعه شد. نتايج حاكي از معني‌دار شدن اثر رقم، تيمار نوري و همچنين اثر متقابل بين دو فاكتور بود. تيمار تاريكي در دو رقم گلوبال و پي‌اف تاثير معني‌داري بر روي ميزان جنين‌زايي داشت و سبب افزايش معني‌دار ميزان جنين‌زايي در مقايسه با دو تيمار ديگر شده است و در اين دو رقم، ميزان جنين‌زايي در تيمار تاريكي در گروه a قرار گرفت. اما در رقم اپشن سه تيمار نوري تفاوت معني‌داري با همديگر ندارند و نشان مي‌دهد كه در اين رقم جنين‌زايي تحت تاثير تيمار نوري قرار نگرفته است. در آزمايش دوم نيز ميزان باززايي گياه از جنين‌هاي حاصل از كشت ميكروسپور به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي دو فاكتوره با 10 تكرار مطالعه شد. رقم شامل گلوبال، اپشن و پي‌اف فاكتور اول و جنين‌هاي بدست آمده در شرايط تاريكي و 16 ساعت نور و 8 ساعت تاريكي فاكتور دوم را تشكيل دادند. نتايج حاكي از آن است كه فقط اثر رقم بر روي ميزان باززايي گياهچه‌ها معني‌دار بود. نتايج همچنين نشان داد كه رقم پي‌اف بيشترين تعداد گياهچه‌هاي باززايي شده را داشت و در گروه a قرار گرفت.

Application of doubled haploid method can be used for breeding objectives such ac reduction time of breeding periods. In this research, the effects of photoperiod on embryo production from microspore culture of three rapeseed cultivars; Global, Option and PF7045/91 and plantlet regeneration in embryo-derived from microspores were studied in two separate experiments. In the first experiment, embryo production were analyzed from microspores cultured in NLN-13 medium influenced by photoperiod treatments were; darkness, 16/8 (light/dark) and alternative daily darkness and 16/8 (light/dark) in a factorial experiment based on completely randomized design with two factors in 5 replications. The results showed that there were significant differences between two factors and interaction between them on embryogenesis. The numbers of embryos were increased significantly in Global and PF7045/91 cultivars under darkness condition and embryogenesis were laid in group A for this two cultivar. However, the effect of photoperiod was not significant on embryogenesis in Option cultivar. In the second experiment, the plant regeneration in embryos-derived from microspores was evaluated in a factorial experiment based on completely randomized design with two factors in 10 replications. Cultivar contain Global, Option and PF7045/91 and embryo-derived from microspores under darkness and 16/8 (light/dark) were first and second factor, respectively. The results indicated that only the cultivars had significant differences. The results also indicated PF7045/91 cultivar had the highest plantlet regeneration and was set in group A.