بررسي حقوقي طرح‌صنعتي قابل حمايت(مطالعه تطبيقي پيشينه و مفهوم)

Legal Study on the Legal Protection of the Industrial Design(The Comparative Study of the Background and Concept

طرح‌صنعتي، آفرينشي زيباشناختي به‌صورت دوبعدي يا سه‌بعدي و مربوط به ظاهر محصولات صنعتي است. با توجه به تعريف قانون ايران، براي تحقق طرح‌صنعتي قابل‌حمايت، وجود سه مولفه لازم است: تركيب خطوط يا رنگ‌ها، اجرا بر روي محصول صنعتي و تغيير ظاهري محصول. در حقوق ايران فقط از طرح ثبت‌شده، حمايت مي‌شود. در حالي كه به‌موجب مقررات اتحاديه اروپا، از طرح‌هاي ثبت‌نشده نيز(البته با مدت كمتر) حمايت مي‌شود. طرح صنعتي با توجه به ويژگي هنري و اهداف صنعتي آن، مرز ميان مالكيت ادبي و هنري و مالكيت صنعتي به شمار مي آيد. به همين جهت، با توجه به نظريه وحدت هنر، موضوع واحد، مي‌تواند مشمول هريك از دو نظام حمايتي حقوق ادبي و هنري و نظام ويژه طرح‌هاي صنعتي قرار گيرد. البته وحدت مزبور كامل نبوده، مواردي صرفاً از راه حقوق ادبي و هنري قابل‌حمايت دانسته شده اند. اجتماع طرح‌صنعتي و اختراع در شيي واحد نيز قابل تصور است . اگر طرح‌صنعتي لازمه عملكرد فني باشد، تحت عنوان «طرح‌صنعتي قابل‌حمايت» نخواهد بود. تفاوت طرح‌صنعتي با علامت تجاري، نيز در اين است كه علامت تجاري درصدد شناساندن و تمايز كالاها يا خدمات اشخاص است. در حالي كه هدف طرح‌صنعتي، زيبايي بخشيدن به محصولات، به‌منظور ترغيب بيشتر و جذب مشتريان است؛ در عين حال ممكن است شكل واحد، مشمول هردو مفهوم، قرار گيرد.

The industrial design is a two or three-dimensional aesthetic creation related to industrial products. According to the definition of the Iranian law, for the realization of the legal protection of industrial designs there are three necessary components: combine lines or colors, runs on industrial products and change product appearance. In Iran, only the registered designs are supported. While under EU regulations, the unregistered designs are also supported (off course for a shorter time). Due to its artistic privilege and industrial goals, the industrial design is considered as the boundary between literary and artistic property and industrial property. Therefore, according to the theory of the unity of art, same thing could apply for each of the two literary and artistic rights protection system and the especial system of industrial designs. Off course, the mentioned unity is not complete enough and some cases can be merely protected through artistic and literary rights. Thinking on the design and invention of an object is also conceivable, but if the industrial design is required technical performance, it cannot be supported as an industrial design anymore. The difference between the industrial design and brand is that the brand seeks to introduce the distinctions of goods or the services being offered by persons, while the goal of the industrial design is prettifying the products in order to persuade and attract more customers. However, both concepts may be considered in a single form