تعيين مزيت نسبي توليد كلزاي آبي در استان چهارمحال‌وبختياري

The Comparative Advantage of Irrigated kolza Production in Chaharmahal and Bakhtiari Provience

با وجود پتانسيل بالاي بخش كشاورزي ايران در توليد انواع محصولات و نقش مهمي كه اين بخش در توسعه صادرات غير نفتي دارد، همه ساله بخش چشم گيري از بودجه كشور، صرف واردات روغن نباتي و كنجاله دانههاي روغني براي خوراك دام و طيور ميشود؛ به همين دليل در سالهاي اخير توليد محصولات روغني در اولويت برنامههاي وزارت جهاد كشاوزي قرار گرفته است. يكي از اين محصولات، كلزا مي‌باشد. استان چهار محال وبختياري به دليل دارا بودن منابع آب فراوان و داشتن آب وهواي مساعد، محلي مناسب براي كشت اين محصول است. به همين منظور، در اين مطالعه مزيت نسبي توليد كلزاي آبي در اين استان در سالهاي زراعي 82 تا 85 ، با استفاده از شاخصهاي نوع اول شامل منفعت خالص اجتماعي، هزينه منابع داخلي و نسبت هزينه به منفعت اجتماعي و شاخصهاي نوع دوم شامل شاخص كارايي مزيت، شاخص مقياس مزيت و شاخص جمعي مورد مطالعه قرار گرفته است. نتايج به‌دست آمده براي هر دو نوع شاخص ياد شده، گوياي اين مطلب مي باشد كه روند شاخصها طي اين سه سال رضايت بخش بوده است تا جايي كه به‌عنوان مثال، شاخص DRC از 7/22 در سال 83-82 به 42/1 درسال زراعي 85-84 رسيده است و شاخص SAI در سال زراعي85-84 حتي بزرگ‌تر از واحد شده كه اين امر ناشي از افزايش قابل توجه در عملكرد محصول بوده است.

Despite the fact that Iran enjoys a high-potential agricultural sector in production of various products and the important role this sector plays in the development of non oil-based exports, a large amount of the government budget is being spent on the vegetable oil and oilseed rape (as animal food) import. For this reason, during the recent years the production of oil-based products is considered as the most preferred by the ministry of agriculture. And Kolza which is one of the richest nutrition these days is one of these products. Chaharmahal and Bakhtiari is one of the best provinces for Kolza production because of the water abundance and for its suitable climate. For this purpose, in the present study the comparative advantages of irrigated Kolza production in this province, for the farming years 82-85, is considered using two indexes of comparative advantages. The first indexes include: net social profitability, domestic resources cost, and social cost- benefit. The Secondary indexes include: efficiency advantage index, scale advantage index and aggregative advantage indexes. The results for above indexes indicate that production of irrigated kolza in this case study has an improvement in trend. The indexes trends during these 3 years were satisfactory. Because the DRC index decreased from 22/7 in year 82-83 to 1/42 in year 84-85 and SAI index increased more than unit in year 84-85 which is a consequence of considerable increase in product performance.