شاخص توسعه انساني و سطح كارايي بيمارستان‏هاي تامين اجتماعي

Human Development Index and Efficiency level of Social Security Hospitals

مقدمه و هدف: بيمارستان‏ها به عنوان يكي از نهادهاي مهم ارايه دهنده خدمات بهداشتي و درماني، اهميت ويژه‏اي در بخش سلامت داشته و درصد بالايي از منابع كليدي اين بخش را جهت پاسخ گويي به نياز مصرف كنندگان به خود اختصاص مي‏دهند. هدف از انجام پژوهش حاضر، پاسخ‏گويي به اين سوال مهم و اساسي است كه آيا سطح كارايي فني بيمارستان‏هاي تحت پوشش سازمان تامين اجتماعي در استان‏هاي مختلف يكسان است؟ و اينكه چه رابطه‏اي بين شاخص توسعه انساني (Human Development Index ; HDI) استان‏ مربوطه و ميزان كارايي فني بيمارستان‏‏ مستقر در آن وجود دارد؟ روش كار: در اين مطالعه توصيفي ابتدا از روش تحليل پوششي داده‏ها براي سنجش كارايي 65 بيمارستان تامين اجتماعي واقع در استان‏هاي كشور، شامل بيمارستان‏هاي كوچك (زير يك صد تخت فعال) و بيمارستان‏هاي بزرگ (بالاي يك صد تخت فعال) طي سالهاي 1386 الي 1388 استفاده شد، و سپس رابطه‏ي بين شاخص توسعه انساني (HDI) و ميزان كارايي فني بيمارستان‏هاي واقع در تمامي استان‏هاي مربوطه مورد تجزيه تحليل قرار گرفت. نتايج: مطالعه‏ نشان داد كه ميانگين كارايي فني در استان‏ها‏‏‏‏ي با HDI پايين و متوسط، براي هر دو گروه بيمارستان‏هاي بزرگ و كوچك ( به ترتيب 937/0 و 912/0)، بيشتر از ميانگين كارايي فني در استان‏ها‏‏‏‏ي با HDI بالا ( به ترتيب 887/0 و870/0) است. نتيجه نهايي: به نظر مي رسد كه سازمان تامين اجتماعي بهتر است خدمات بيمارستاني را در استانهاي با شاخص توسعه انساني پايينتر و جمعيت تحت پوشش بيمه‏اي بيشتر گسترش دهد كه نتيجتا آثار مثبت رفاهي نظير بهبود سطح درآمد سرانه افراد و توزيع برابرتر درآمد را بدنبال خواهد داشت.

Introduction & Objective: Hospitals as one of the main institutions providing health care services play an important role in the health system and allocate a high percentage of health sectorʹs budget to them. This study aimed to answer whether social security hospitals efficiency levels are the same for all provinces in Iran? And whether any relationship exists between the human development indexes (HDI) of the provinces and technical efficiency levels of the hospitals? Materials & Methods: Data envelopment analysis model has been used to measure technical efficiency of 65 social security hospitals, including small hospitals (working with lower than one hundred active beds) and large hospitals (working with over one hundred active beds) during the years 2007 to 2009. Further, the relationship between human development index and technical efficiency of hospitals in the provinces has been analyzed. Results: Results show that the average technical efficiency of small and large hospitals working in low and medium HDI provinces (0.912 and 0.937) are more than the average technical efficiency of hospitals in higher HDI provinces (0.870 and 0.887). Conclusion: It is recommended that social security organization concentrated distribute its hospital services in provinces with lower HDI and higher density of population living under the coverage of organization’s insurance. This will eventually puts its positive effects on per capita income of people, as well as more equitable distribution of income.