بررسي عملكرد، اجزاي عملكرد و كارايي مصرف نيتروژن در استفاده از كمپوست قارچ، كود بيولوژيك و اوره در گندم (Triticum aestivum L.)

Yield, yield components and nitrogen use efficiency of wheat (Triticum aestivum L.) in mushroom compost, biological fertilizer and urea application

افزايش كارايي مصرف نيتروژن نقش مهمي در توسعه كشاورزي پايدار ايفا مي كند. به منظور بررسي اثرات سطوح كمپوست قارچ و منابع مختلف نيتروژن بر عملكرد، اجزاي عملكرد و كارايي مصرف نيتروژن در گندم (Triticum aestivum L.)، آزمايشي گلداني در فضاي آزاد، با 18 تيمار و در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در سال 89-1388 اجرا شد. تيمارهاي آزمايش تركيبي از شش سطح كمپوست قارچ (صفر، 10، 20، 40، 80 و 160 تن در هكتار) و سه منبع نيتروژن (كود شيميايي اوره (150كيلوگرم در هكتار)، كود بيولوژيك نيتروكسين (شامل ازتوباكتر و آزوسپيريلوم) و شاهد بودند. نتايج نشان داد كه وزن خشك، ارتفاع گياه، تعداد دانه در بوته، وزن دانه در بوته و وزن هزار دانه با افزايش سطوح كمپوست قارچ افزايش يافت. وزن دانه در بوته، تعداد دانه در بوته و وزن هزار دانه در تيمار 80 تن كود كمپوست قارچ در مقايسه با شاهد (بدون هيچگونه كودي) به ترتيب از يك افزايش 70/4، 98/2 و 56/1 برابري برخوردار بود، در حاليكه شاخص برداشت و كارايي مصرف نيتروژن با افزايش اين سطوح كاهش يافت. همچنين نتايج آزمايش حاكي از اثرات معني دار كود شيميايي اوره و كود بيولوژيك نيتروكسين بر صفات ذكر شده بود. با اين وجود نتايج آزمايش اين نكته را مورد تاكيد قرار داد كه در شرايط نبود يا كمبود مواد آلي در خاك، نيتروكسين ممكن است كود بيولوژيك مناسبي جهت توليد گندم نباشد.

More nitrogen use efficiency in crops is important for maintaining and developing sustainable agriculture. In order to study the effect of different levels of mushroom compost and different resource of nitrogen on yield, yield attributes and nitrogen use efficiency of wheat (Triticum aestivum L.), an experiment was conducted at Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, during 2009-2010. A completely randomized block design with three replications and 18 treatments was used. The experimental treatments were all combination of different levels of mushroom compost (0, 10, 20, 40, 80 and 160 t.ha-1) and three different resources of nitrogen [control (no fertilizer), urea fertilizer (150 kg.ha-1) and nitroxin biofertilizer (including Azotobacter sp. and Azospirillum sp.)]. Results indicated that dry matter, plant height, number of grains per plant, grain weight per plant and 1000 grain weight were increased significantly with gradually increasing levels of mushroom compost, while harvest index and nitrogen use efficiency were decreased with increasing mushroom compost levels. Grain weight and number of grains per plant and 1000 grains weight were increased 4.70, 2.98 and 1.56 times compared with control (without any fertilizer or any additives), respectively. In addition, results showed that urea fertilizer and nitroxin biofertilizer had significant effects on mentioned traits. However, results of present study suggest that nitroxin might not be suitable and successful biofertilizer to wheat production, if there is organic matter deficiency in the soil.