ارايه الگوي بهينه مكان يابي فضاي سبز شهري با استفاده از GIS و روش AHP (منطقه مورد مطالعه: منطقه 7 شهرداري اهواز)

Exhibition optimal pattern site selection of green space by GIS & AHP (Case Study: 7 Region of Ahvaz city)

منطقهي 7 اهواز، با جمعيت 150215 و سرانه فضاي سبز 2.78 درجنوب شرق شهر اهواز قرار دارد. سرانهي فضاي سبز اختصاص يافته به اين منطقه تفاوت آشكاري با سرانهي پيشنهادي در طرح جامع شهر اهواز (13متر مربع براي هر نفر) و همچنين سرانه قابل قبول براي كلان شهرهاي ايران (18 متر مربع)، دارد. پژوهش حاضر براساس روش توصيفي- تحليلي و با تاكيد بر جنبه كاربردي آن، سعي در ارايه الگوي مناسب توزيع بهينه ي فضاي سبز منطقه مورد مطالعه براساس ضوابط مكان يابي و نيازهاي جمعيتي دارد. در اين راستا براي جبران كمبود ذكر شده در زمينه زيست محيطي، بايد ارزش هاي زمين منطقه براي ايجاد فضاي سبز، مورد ارزشيابي قرارگيرد، براي اين منظور از معيارهاي نزديكي به مراكز مسكوني، به مراكز آموزشي، فرهنگي، تجاري، بهداشتي، مراكز فرهنگي و تاسيسات و تجهيزات شهري و زمين هاي باير استفاده شده است. سپس داده هاي مكاني گردآوري شده مربوط به هر معيار به فرمت قابل تبديل در GIS براي اعمال مدل و انجام تحليل هاي فضايي از طريق تشكيل پايگاه داده ها و ايجاد لايه هاي اطلاعاتي جديد، تبديل شدند. نهايتاٌ به منظور الگوسازي هر كدام از معيارها بر اساس ارزش و اهميت آن ها در مكان يابي فضاي سبز، در نرم افزار Expert Choice وزن مناسبي به هريك از لايه هاي اطلاعاتي داده شده است. نتايج حاصل ازتلفيق لايه هاي وزن دهي شده براساس ميزان اهميت هر يك از لايه ها در مكان يابي فضاي سبز، زمين هاي منطقه مورد مطالعه را براي انتخاب مكان مناسب براي ايجاد فضاي سبز اولويت بندي كرد، سپس اين زمين ها با نقشه كاربري اراضي مقايسه كرده و مشخص شد كه زمين هاي با درجه خيلي خوب و خوب و متوسط در فاصله نزديكي از مراكز مسكوني، فرهنگي، آموزشي كه بيش تر ماليكت دولتي داشتند، واقع شده اند. و زمين هاي با درجه تناسب ضعيف و خيلي ضعيف در فاصله دورتري از كاربري هاي سازگار قرار گرفته اند و بيش تر در نزديكي با مراكز صنعتي، اداري، بهداشتي، تجاري كه مالكيت اغلب آن ها، خصوصي است، واقع شده اند؛ لذا براي ايجاد فضاي سبز پيشنهاد نشدند.

Ahvaz 7 region, with a population of 150,215 and per capita green space is 2.78 in South East Ahwaz. That capitation of space green for this region has obvious difference with environmental standard appointed by the United Nations (20 to 25 Square meters per person). Present research based on analytical and descriptive methods, trying to provide an suitable pattern of optimal distribution green space based on criterions of site selection and population needs. In this regard for rectification of mentioned lack in the environmental base, must evaluate the values of land area for green space. For this purpose be used of criteria proximity to residential centers, training centers, commercial, sanitary, cultural centers and municipal facilities and equipment and lands of arid. Then spatial data collected about any factor be transform to format GIS ready for implementation of AHP model and achieve spatial analysis by make database and creation layers of new information. Ultimately for make pattern every criteria based on their value and importance in site selection of green space in Expert Choice soft ware, given a appropriate value to every date layers. Result obtained of overlay weighting layers based on the importance of each layer in the location of green space prioritize lands of region for select an appropriate location for create green space. Then compare this lands with the land use map and specify that lands with degree of very good grade and good and medial in proximity to residential centers, training centers and cultural centers that had been most government property and lands with weak and very weak degree were in the farthest from compatible land use and located more closely with industrial, administrative, sanitary, commercial that often private property, So the not proposed for create green space.