مطالعه روابط بين صفات زراعي و مرفولوژيكي در لاين هاي اميد بخش برنج و گروه‎بندي آن‎ها با استفاده از روش هاي آماري چند متغيره

Study the relationship between agronomic and morphological traits in the promising rice lines and their grouping by multivariate statistical methods

اين تحقيق با هدف تعيين عوامل موثر بر عملكرد دانه و بررسي روند بهبود صفات روي هفت لاين اميد بخش برنج در موسسه تحقيقات برنج كشور معاونت مازندران (آمل) در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار اجرا گرديد. ضرايب همبستگي فنوتيپي و ژنوتيپي صفاتي مانند ارتفاع بوته، طول خوشه، وزن خوشه، تعداد دانه پر و مساحت برگ پرچم با عملكرد دانه مثبت و معني‎دار بود. تجزيه رگرسيون نيز نشان داد كه موثرترين صفات بر عملكرد دانه شامل وزن خوشه، تعداد كل پنجه و تعداد دانه پر مي باشد. نتايج حاصل از تجزيه عليت بيانگر آن بود كه صفات وزن خوشه و تعداد دانه پر به دليل دارا بودن اثرات مستقيم زياد بر عملكرد دانه مي توانند به عنوان يك شاخص در جهت افزايش عملكرد دانه مطرح باشند. تجزيه خوشه اي به روش واريانس مينيمم وارد و با معيار فاصله اقليدسي براي صفات مورد مطالعه، ژنوتيپ ها را به سه گروه مختلف تقسيم كرد. گروه دوم شامل لاين شماره 2 به دليل داشتن مقادير بالاي عملكرد، ارتفاع بوته، تعداد دانه پر، طول خوشه، مساحت برگ پرچم و وزن خوشه به عنوان بهترين گروه انتخاب شد. بطور كلي نتايج اين تحقيق نشان داد كه مهم‎ترين عوامل موثر بر افزايش عملكرد برترين لاين هاي اميد بخش برنج، بهبود وزن خوشه و دانه پر بوده است.

A field experiment was conducted to determine effective traits on grain yield in seven promising rice lines at Iran Rice Research Institute, Deputy of Mazandaran (Amol). The experimental design was a randomized complete block with four replications. Grain yield showed positively significant genotypic and phenotypic correlations with plant height, panicle length, panicle weight, number of filled grains and flag leaf area. Regression analysis showed that the most effective characters related to grain yield were panicle weight, total number of tillers and number of filled grains. Path analysis showed that panicle weight and number of filled grains had direct effects on grain yield. Cluster analysis using Wardʹs minimum variance method with Euclidean distance for agronomic traits classified genotypes into three groups. The second group included line 2 and was considered as the best agronomic group containing the highest yield, plant height, filled grain, panicle length, flag leaf area and panicle weight among other groups. In general, the results showed that the improvement of yield in rice was achieved by increasing of panicle weight and number of filled grains in the breeding programs.