بررسي اثر مكانيزاسيون كشاورزي بر توليد كلزا در استان فارس

Impact of mechanization on canola production in Fars province of Iran

اين مطالعه با هدف بررسي اثر مكانيزاسيون برميزان توليد بهره برداران كلزا صورت گرفت. اطلاعات مورد نياز از طريق تكميل پرسشنامه از ميان بهره برداران منتخب كلزا در مناطق اقليد و جهرم (استان فارس) به دست آمد. در تحليل اثر مكانيزاسيون از سه روش پيشنهادي مطالعات صورت گرفته استفاده شد. در روش اول بهره برداران با استفاده از رهيافت تحليل خوشه اي به دو گروه داراي سطح مكانيزاسيون متفاوت تقسيم شدند. در روش دوم شاخصي بصورت ارزش نهاده هاي ساخته شده در بخش صنعت شامل كودشيميايي ، انواع آفت كش ها، تجهيزات آبياري و ماشين آلات و ادوات و در روش سوم نسبت هزينه ماشين آلات به مجموع هزينه ماشين آلات و نيروي كار به عنوان شاخص مكانيزاسيون تعريف و از آنها در تحليل اثر مكانيزاسيون در تابع توليد (كاب- داگلاس) بهره برداران استفاده شد. نتايج تحليل همبستگي نشان دادكه در ميان گروه داراي سطح مكانيزاسيون پايين، رابطه ميان عملكرد به جز در مورد نيروي كار و بذر با ساير متغيرها مثبت و معني دار مي باشد. نتايج تابع توليد نشان داد كه به دنبال 10 درصد افزايش در ميزان استفاده از نهاده هاي آب، آفت كش و كود شيميايي (نيروي كار) ميزان محصول توليد شده به ترتيب حدود 3/4، 2/2 و 2/6 (7/8) درصد افزايش يا كاهش خواهد يافت. متغير موهومي منطقه نيز حاكي از آن بود كه شرايط توليد در منطقه اقليد مطلوب تر از منطقه جهرم است. در گروه بهره‌برداران داراي سطح مكانيزاسيون بالا، بر اساس ضرايب همبستگي مشخص گرديد كه رابطه ميان عملكرد با نهاده ها به جز در مورد بذر (8/42+) يا برخلاف انتظار است و يا اين كه فاقد اهميت آماري است. هم‎چنين نتايج تابع توليد بهره برداران داراي سطح مكانيزاسيون بالا نشان داد كه نهاده‌هاي آب مصرفي، نيروي كار و ماشين‌آلات بر توليد اثر منفي دارند. هم‎چنين نهاده بذر اثر مثبت و معني داري بر توليد كلزا نشان داد. نتايج ارزيابي اثر مكانيزاسيون بر اساس شاخص ارزش مجموع نهاده هاي ساخته شده در بخش صنعت نيز نشان داد كه به دنبال 10 درصد افزايش در شاخص مكانيزاسيون، حدود 3/1 درصد به عملكرد محصول اضافه مي‎شود. هم‎چنين يافته هاي الگوي ديگر كه با استفاده از شاخص مكانيزاسيون به‎صورت نسبت هزينه ماشين آلات به مجموع هزينه ماشين آلات و نيروي كار برآورد گرديد نشان داد كه با افزايش شاخص ياد شده به ميزان 10 درصد، ميزان توليد در واحد سطح كلزا حدود 9/6 درصد افزايش مي‎يابد.

Effect of mechanization on canola production of growers was studied. Data were collected by distributing questionnaires among selected farmers in Eqlid and Jahrom districts in Fars province. Three methods were applied based on literature. In the first method by the use of cluster analysis, producers were classified into two groups. In the second method, an index was defined as a value of manufactured inputs included chemical fertilizers, pesticides, irrigation equipments, and machineries. In the third method, a mechanization index as ratio of machinery costs to machinery and labor costs was considered. These criteria were used as explanatory variable in Cobb-Douglas production function. Findings of correlation analysis revealed that throughout low-mechanized group the relation of yield with inputs is positive and statistically significant, except in case of seed and labor. The results of production function showed that 10% increase in water, pesticides and chemical fertilizer (labor) applications will rise or decrease the outputs by 4.3, 2.2, 6.2 and 8.7%, respectively. Dummy variable of location indicated proper condition of canola production in Eqlid than in Jahrom. In case of highly mechanized farmers, based on correlation coefficients, the relation among yield with inputs were found unexpected or statistically non- significant, except for seed (+0.42). The results of production function of highly mechanized producers showed that water, labor and machinery related negatively to the production. Seed also was revealed a significant positive effect on canola production. Based on the mechanization criteria concerning total value of manufactured inputs, 10% increase of this criterium will rise yield by 1.3%. The results of another mechanization criterium, the ratio of machinery costs to machinery and labor costs showed that 10% increase in this criterium will rise canola production by 6.9%.