تعيين ارقام كلزاي مناسب كاشت در مناطق شور توسط شاخص‌هاي كمي تحمل

Genotypes Performance of Brassica Species under Saline Conditions using Salt Tolerance Indices

به منظور تعيين ژنوتيپهاي مناسب كاشت در مناطق شور، اين مطالعه 2 ساله (87-86 و 88-87) با انجام غربالگري بين ژنوتيپهاي مورد استفاده، در مركز ملي تحقيقات شوري واحد يزد به اجرا در آمد. در سال اول، 58 ژنوتيپ كلزا از گونههاي Brassica napus، B. rapa و B. juncea در آزمايش آگمنت در دو سطح تنش شوري آب آبياري 2 و 12 دسيزيمنس بر متر كاشته شد. 19 ژنوتيپ بر اساس شاخصهاي تحمل به تنش انتخاب و در سال دوم در يك آزمايش اسپليت پلات در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با دو سطح تنش شوري آب آبياري 2 و 12 دسيزيمنس بر متر و سه تكرار مورد ارزيابي قرار گرفتند. پس از برداشت عملكرد، به دليل همبستگي قوي بين شاخصهاي تحمل به تنش، ميانگين حسابي، ميانگين هندسي و ميانگين هارمونيك با عملكرد دانه در شرايط شاهد (عدم تنش) و تنش، برترين شاخصها براي شناسايي ژنوتيپهاي متحمل كلزا شناخته شدند. بر اساس نمودار پراكنش سه بعدي، تحليل بايپلات و تجزيه خوشهاي اين شاخصها، ارقام Hyola401 و Hyola420 متحمل ترين Option501، RGS003 و SYN به عنوان ارقام متحمل شناخته شدند. CVRoby، Elite، Milena، Okapi، SLM046 و Zarfam از حساسيت بالايي نسبت به شوري برخوردار بودند. در اين مطالعه مشخص شد كه گونه B. napus نسبت به ساير گونهها از تحمل به شوري بيشتري برخوردار است.

A two years (2006–2007 and 2007-2008) experiment was conducted at National Salinity Research Center, Yazd, to evaluate salt-tolerant genotypes of Brassica napus, B. rapa and B. juncea. To screen genotypes in the first growing season, 58 genotypes were grown under two irrigation water salinity levels of 2 and 12 dS m-1 in an augmented randomized complete block design with six replicated checks. Nineteen genotypes were screened based on salt tolerance indices from the first growing season. In the second growing season, these screened genotypes were arranged in a split plot experiment in three randomized complete blocks with two irrigation water salinity levels of 2 and 12 dS m-1. Stress tolerance index, arithmetic mean, geometric mean and harmonic mean correlated significantly with grain yield under stress and non-stress conditions, showing that these indices are more efficient to recognize salinity resistance. Three-dimensional and cluster plots and bi-plot analysis showed that Hyola401 and Hyola420 were the most salt-resistance genotypes following by Option501 and RGS003. In addition, CVRoby, Elite, Milena, Okapi, SLM and Zarfam had low yield performance under salt stress. In general, B. napus indicated greater resistance to salinity than other species.