تنوع ژنتيكي برخي ژنوتيپ هاي بومي آلبالو در ايران بر اساس نشانگرهاي مورفولوژيكي و مولكولي

Genetic Diversity of some Iranian Sour Cherry Genotypes Based on Morphological and Molecular Markers

در پژوهش حاضر تنوع ژنتيكي نوزده ژنوتيب آلبالوي بومي كشور از استان‌هاي آذربايجان غربي، آذربايجان شرقي، كردستان، تهران، كهگيلويه و بويراحمد، اصفهان، كرمان، خراسان رضوي، البرز، فارس و رقم اردي بوترمو از مجارستان به عنوان شاهد، به كمك نشانگرهاي مورفولوژيكي و مولكولي مورد بررسي قرار گرفت. در آزمايش اول سي و چهار صفت كيفي و يازده صفت كمي مورد مطالعه قرار گرفت. تجزيه واريانس تفاوت معني‌داري در سطح احتمال 1% بين ژنوتيپ ها براي اكثر صفات نشان داد. تجزيه به عامل ها، صفات را در چهار گروه عاملي جاي داد كه مجموعا 86/71 درصد از واريانس كل را توجيه كردند. تجزيه كلاستر براساس داده‌هاي مورفولوژيكي نيز ژنوتيپ‌ها را در چهار گروه قرار داد. گروه اول شامل سه ژنوتيپ پاكوتاه BO AH V1524 از ياسوج، BO KA V282 از كردستان و BO GA V6442 از خراسان و گروه دوم شامل ژنوتيپ BO LA V181 از استان تهران بود كه بيشترين ارتفاع درخت را داشت. در آزمايش دوم از نشانگر هاي مولكولي RAPD استفاده شد. سيزده آغازگر مورد استفاده 144 باند توليد كردند كه 117 باند چند شكل بودند. محدوده تشابه ژنتيكي ژنوتيپ ها بين 30/0 تا81 /0 بود. تجزيه كلاستر، ژنوتيپ‌ها را با تشابه ژنتيكي 54/0 به شش گروه تقسيم كرد، به طوري كه تقريباً اكثر ژنوتيپ‌هاي يك استان با هم گروه‌بندي شدند. در اين گروه‌بندي نيز سه ژنوتيپ پاكوتاه BO AH V1524 از ياسوج، BO GA V6442 از خراسان و BO GH V255 از اصفهان در يك زير گروه كنار هم جاي گرفتند.

In this study nineteen Iranian sour cherry genotypes from West Azarbaijan, East Azarbaijan, Kordestan, Tehran, Kohgiloye va Boyerahmad, Isfahan, Kerman, Khorasan, Alborz, Fars provinces and Erdi Botermo cultivar from Hungary as control, were evaluated using morphological and molecular markers. In the first experiment, 34 qualitative and 11 quantitative traits were examined. Analysis of variance indicated that genotypes differed significantly for all traits. Factor analysis divided characters into four groups explained 71.86% of total variance. Cluster analysis divided genotypes into four sub groups based on morphological data. The first group consisted of three dwarf genotyps from Yasooj(BO AH V1524), Kordestan(BO KA V282) and Khorasan(BO GA V6442). The second group consisted of one genotype from Tehran(BO LA V181) that had the maximum plant height. In the second experiment, RAPD markers were used for genetic diversity evaluation. Thirteen primers that were used produced 144 bands that 117 of them were polymorphic. Genetic similarity in genotypes ranged from 0.30 to 0.81 . Cluster analysis divided genotypes into six sub groups with 0.54 genetic similarity. In clustering the most of genotypes from one region were grouped together. In this cluster also three dwarfing genotypes BO AH V1524, BO KA V282, and BO LA V181 were grouped together.