تعيين دوره بحراني كنترل علف هاي هرز گلرنگ پاييزه (Carthamus tinctorius L.) در ياسوج

Determination of the critical period of weed control in winter safflower (Carthamus tinctorius L.) in Yasouj

به منظور يافتن دوره بحراني كنترل علف هاي هرز در گلرنگ پاييزه (.Carthamus tinctorius L) رقم IL111، در ايستگاه تحقيقاتي چم-خاني واقع در شهر ياسوج، آزمايشي در سال زراعي 88-1387 در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 16 تيمار و چهار تكرار اجرا شد. تيمارها بر اساس مراحل نموي گلرنگ در دو گروه تيماري تعيين شدند. در گروه اول، حذف علف هاي هرز از زمان كاشت تا مرحله پنج برگي، شروع رشد طولي ساقه (انتهاي روزت)، اواسط رشد طولي ساقه، شروع توليد شاخه فرعي، شروع گلدهي، پايان گلدهي، انتهاي پر شدن دانه و سپس حفظ علف هاي هرز اعمال گرديد و در گروه دوم، حفظ آلودگي به علف هاي هرز تا مراحل فوق و سپس حذف آنها اعمال شد. دو تيمار شاهد آلوده و عاري از علف-هاي هرز تمام فصل رشد نيز لحاظ گرديد. براي تعيين دوره بحراني مهار علف هاي هرز، از روش برازش منحني و معادلات گامپرتز (براي تعيين دوره عاري از علف هاي هرز) و لجستيك (براي تعيين دوره حضور علف هاي هرز) استفاده شد. نتايج نشان داد كه با افزايش طول دوره تداخل علف-هاي هرز عملكرد (4/31 درصد)، تعداد طبق در بوته (5/61 درصد) و تعداد دانه در طبق (9/23 درصد) به طور معني داري كاهش پيدا كرد و با افزايش طول دوره كنترل، اين صفات افزايش معني‌داري يافت. با پذيرش 10 درصد كاهش عملكرد دانه، دوره بحراني مهار علف هاي هرز گلرنگ پاييزه، 134 تا 188 روز پس از كاشت گلرنگ (تقريباً بين مرحله شروع ساقه دهي تا توليد شاخه هاي فرعي) برآورد گرديد.

In order to determine the critical period of weed control in safflower (Carthamus tinctorius L.), a field study was conducted in the Agriculture Research Station of Yasouj, Iran, during 2008-2009. The experiment carried out in a Randomized Complete Block Design (RBCD) with 16 treatments and four replications. Treatments consisted of two series of treatments. The first group consisted of weed removal from planting to 5-leaf, stem elongation, mid period of stem elongation, lateral stem emergence, beginning of flowering, end of flowering, end of seed ripening stages and then weed retaining until harvest. The second group consisted of weed retaining from planting to mentioned stages and then weed removal until harvest. Two control treatments (weed free and weedy check) were also applied. In order to determine the critical period of weed control, curve fitting Gompertz equation (for weed free period) and Logistic equation (for weed infested period) were used. Results showed that seed yield (31.4%), number of heads per plant (61.5 %) and number of seeds per head (23.9 %) were significantly decreased by increasing the weed interference period, and by increasing weed-free period, these characteristics were increased significantly. With considering 10% acceptable yield losses, the critical period of weed control of safflower was 134-188 days after planting (between early stem elongation and lateral stem emergence).