پيدايش نقوش حجمي در سفالگري و ارتباط آن با تغييرات فرهنگي در گذر از عصر مفرغ

The Appearance of Plastic Images in Pottery and its Relation to Cultural Changes Occurred With The Transition From B ronze Age To Iron Age at Iran

پيدايش نقوش حجمي در سفالگري و ارتباط آن با تغييرات فرهنگي در گذر از عصر مفرغ به عصر آهن در ايران چكيده يكي از اهداف پژوهش هاي باستان شناختي مطالعه تغييرات فرهنگي است و در اين رابطه بررسي و تجزيه و تحليل فرهنگ مادي گذشته از اهميت ويژه اي برخوردار است. معمولاً فرض بر اين است كه تغييرات فرهنگي در مواد باستان شناختي نمود پيدا مي كنند. در اين زمينه مي توان به رواج فرمها و گونه هاي خاص سفالي در پيش از تاريخ اشاره كرد كه همواره سوالات فراواني را ايجاد نموده است. آيا بين رواج اين گونه ها و تغييرات فرهنگي آن دوره ارتباطي وجود دارد؟ آيا اين گونه هاي تازه ريشه در سنت هاي فرهنگي گذشته دارند و محصول پيشرفتهاي تكنيكي طي زمان هستند يا با ورود اقوام جديد در ارتباطند؟ در هزاره سوم پيش از ميلاد سنت طولاني نقاش روي سفال منسوخ و انديشه ايجاد نقش به صورت حجمي جايگزين آن مي شود. در طول هزاره دوم پيش از ميلاد اين سنت تازه، رواج بيشتري پيدا مي كند و به عنوان شيوه اي نو در تزيين مطرح مي گردد. همزمان با آن انديشه ديگري كه ساخت ظروف به شكل حيوانات است ـ يا ظروف حجمي ـ رايج مي گردد. در اين مقاله، به طبقه بندي و تجزيه و تحليل مجموعه اي از سفال هاي داراي نقوش حجمي پرداخته ايم. با جمع آوري مجموعه اي در حدود 500 نمونه سفال با نقش حجمي، تنها آن دسته از سفال هايي كه داراي نقوش حجمي حيواني، انساني يا نقوش خاص بودند؛ انتخاب شده اند. ساير نمونه ها را مي توان تحت عنوان نقوش برجسته هندسي مورد مطالعه قرار داد. مجموعه مورد مطالعه در اين مقاله شامل 95 نمونه سفال با نقوش حجمي است. عليرغم اينكه قديمي ترين نمونه اين مجموعه به هزاره پنجم پيش از ميلاد تاريخگذاري شده است؛ اما با توجه به آمار مربوط به نمونه ها، شكل گيري اين انديشه به هزاره هاي چهارم و سوم پ م مي رسد و رواج اصلي اين گونه در طول هزاره هاي دوم و اول پ م بوده است. بنابراين علاوه بر اينكه اين نوع سفال ريشه در سنتهاي فرهنگي گذشته دارد؛ اما با توجه به رواج آن در طول هزاره هاي دوم و اول پ م با تحولات فرهنگي اين دوران مي تواند مرتبط باشد.

The Appearance of Plastic Images in Pottery and its Relation to Cultural Changes Occurred with the Transition from Bronze Age to Iron Age at Iran. Dr. H.R. Valipour? I. Mostafapour?? H.Davoudi?? Dr. A. Chaychi??? Abstract The first step in any study of archaeological materials is, necessarily, ordering the material into some sort of classificatory system. Therefore this article is analysis of plastic image in pottery on the basis of ceramic classification. The classification of ceramics into meaningful types is the first step in using ceramic data in archaeological analysis. The next and ultimately more important step is to use those data to answer questions about cultural changes at the past. Study of cultural changes is one of the important aims in archaeological researches. Changes in technology, decorations, forms and organization of ceramic production have, in turn, been used to societies. This article outlines one of the decoration types in the pottery and stylistic analysis to study of the cultural changes during the bronze and iron age at Iran. The aim of this article is the study of plastic images in the pottery and the origin of this technique at Iran.