تحليل سبكي منظومه «ده باب» شمس الدين محمدكاتبي نيشابوري

Stylistic Analysis of “Dah Bab” Poem of Shamseddin Mohammad Katebi Neyshabouri

روش سخنوري كاتبي نيشابوري در منظومه يك هزار بيتي«ده باب» چگونه است و مختصات عمده سبكي اثر و نوآوريهاي آن كدامند؟ قبل از پاسخ دادن به اين پرسش،ابتدا مختصري در مورد زندگي شاعر به همراه معرفي منظومه «ده باب» و ويژگيهاي برجسته شعر نيمه اوّل قرن نهم بيان شده است. پس از ذكر سابقه تحقيق، مختصات سبكي منظومه «ده باب» از سه ديدگاه زباني، ادبي و فكري بررسي شده‌است. منظومه ده باب از نظر زباني مثل اكثر آثار سبك عراقي، بعضي از ويژگيهاي سبك خراساني را دربردارد و از نظر فكري و ادبي نشانه‌‌هايي از سبك هندي را در آن ميتوان ديد. سبك كاتبي در اين منظومه حدواسط سبك عراقي و هندي است و ويژگي بسيار متمايز آن التزام به جناس در تمام ابيات منظومه است.

How is the eloquence method of Katebi Neyshabouri in a thousand-distich poem of “Dah Bab” and what are the stylistic major features of the poem and its innovations? Before answering this question, at first, a brief summary of poet’s life together with introduction of “Dah Bab” poem and prominent features of poem of the first half of the 9th century were described. Then, after indicating research record, stylistic features of “Dah Bab” poem from three; linguistic, literary and intellectual point of view were studied. Dah Bab poem like most of Iraqi style poems including some specifications of Khorasani style from linguistic point of view, and have signs of Indian style from literary and intellectual point of view. Katebi style in this poem is central limit of Iraqi and Indian styles and quite distinctive features of which is bound to pun in all distiches of poem.