بررسي اجزاي مقاومت در 33 رقم تجاري سيب‌زميني نسبت به سوسك كلرادوي سيب‌زميني، Leptinotarsa decemlineata (Col.: Chrysomelidae)

Study on the resistance components in 33 commercial potato cultivars to Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata (Col.: Chrysomelidae)

به‌منظور بررسي اجزاي مقاومت در 33 رقم زراعي سيب‌زميني نسبت به سوسك كلرادوي سيب‌زميني، Leptinotarsa decemlineata (Say)، آزمايش‌هايي در سال 1387 در شرايط مزرعه‌اي و گلخانه‌اي انجام گرفت. در يك سري آزمون انتخاب در مزرعه، تعداد حشرات كامل جلب‌شده به هر يك از بوته‌ها به عنوان شاخص آنتي‌زنوز تعيين گرديد. براي بررسي آنتي‌بيوز در شرايط گلخانه‌اي ارقام در گلدان‌هايي كشت شدند و در روي ‌هر گلدان شاخه‌هاي تيمار به وسيله‌ي قفس‌هاي آستيني محبوس و درون هر كدام تعداد 15 عدد لارو سن اول تازه تفريخ‌شده رهاسازي شد. وزن لاروها در روز دوازدهم بعد از رهاسازي، درصد تلفات دوره‌هاي لاروي و شفيرگي و نيز طول دوره‌هاي مزبور به‌عنوان شاخص‌هاي آنتي‌بيوز مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. براي مقايسه‌ي ميزان تحمل ارقام آزمايشي، دو قطعه‌ي آلوده و غيرآلوده به آفت در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي و هر قطعه با سه بلوك طراحي گرديد. پانزده روز قبل از گل‌دهي، روي هر بوته در قطعه‌ي آلوده 40 عدد لارو متوسط (سن 2 و اوايل سن 3) رهاسازي شد. در آخر فصل ميزان برگ‌خوردگي و كاهش عملكرد در قطعه‌ي آلوده نسبت به قطعه‌ي غيرآلوده براي هر يك از ارقام تعيين گرديد. بين ارقام مورد بررسي از نظر تمامي صفات مورد بررسي اختلاف معني‌داري مشاهده شد. ارقام كاردينال، كارليتا و سينجا با كمترين تعداد سوسك جلب‌شده به آن‌ها اثرات آنتي‌زنوزي از خود نشان دادند. با توجه به صفات مورد بررسي، در ارقام كارليتا، سينجا، دليكات، آپارت و بريجت اثرات آنتي‌بيوزي بيشتري در مقايسه با بقيه‌ي ارقام مشاهده گرديد. ارقام سانتانا، ساتينا، نيكولا و بريجت نيز بيشترين ميزان تحمل را در مقابل آفت از خود نشان دادند. با استفاده از تجزيه‌ي خوشه‌اي به روش UPGMA و بر اساس فاصله‌ي اقليدسي، 33 رقم مورد بررسي در هفت گروه مجزا قرار گرفتند.

Greenhouse and field experiments were conducted to evaluate the resistance components in 33 potato commercial cultivars to Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata (Say) in 2008. In a field choice test, the numbers of attracted beetles to the cultivars was determined as antixenosis index. To evaluate the antibiosis, potato tubers were planted in pots under greenhouse conditions and on each pot, one sleeve cage was set up, in which 15 first instar larvae were released and reared. The Larval weight after 12 days of releasing, mortality percentages of larvae and pupae and the durations of developmental stages were analyzed as the antibiosis indices. To study the level of tolerance of cultivars, the infested and non infested plots were isolated and arranged based on a randomized complete block design in field. In infested plots, each plant was infested by 40 medium larvae (second and early third instars) 15 days prior to the blooming of plants. At the end of the season, defoliation and yield loss among infested plots were determined and compared to non infested plots for each cultivar. Significant differences were observed in all studied traits. The cultivars Cardinal, Carlita and Sinja showed antixenosis effects with the least numbers of attracted beetles, whereas cultivars Carlita, Sinja, Delikat, Aparet and Bridjet showed antibiosis effects in comparison to the others. The cultivars Santana, Satina, Nicola and Bridjet showed tolerance to damage of the pest. Using cluster analysis, UPGMA procedure was based on Euclidean distance and 33 experimental cultivars were grouped in 7 distance groups.