پاسخ بوته‌ي ذرت در رقابت با جمعيت طبيعي علف‌هاي هرز به هيبريد و تراكم بوته

Response of maize whole plant in competition with natural weed population to hybrid and plant density

يكي از راه‌هاي مطالعه‌ي رقابت درون و برون گونه‌اي بررسي رفتار تك بوته تحت تاثير تيمارهاي آزمايشي مي‌باشد. به منظور بررسي تاثير نوع هيبريد، تراكم بوته و ميزان رقابت علف‌هاي هرز بر ويژگي‌هاي تك بوته‌ي ذرت آزمايشي به صورت فاكتوريل استريپ بلوك در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در چهار تكرار در مركز تحقيقات كشاورزي صفي‌آباد استان خوزستان در تابستان 1389 اجرا شد. هيبريد ذرت در دو سطح v1و v2 در نظر گرفته شدند. اين دو هيبريد از هيبريدهاي تحت بررسي مركز تحقيقات كشاورزي صفي‌آباد هستند كه در آينده معرفي خواهند شد. تراكم بوته در سه سطح 6، 5/7 و 9 بوته در مترمربع و سطوح حذف علف‌هاي هرز به ميزان 0، 50 و 100 درصد انجام شد. نتايج نشان داد كه هيبريد بر وزن تك بوته، وزن بلال در بوته، وزن دانه در بلال، تعداد دانه در بوته، وزن چوب بلال در بوته و نسبت وزن دانه به وزن بلال تاثيرات بسيار معني‌داري داشت. هيبريد v2 نسبت به هيبريد v1 براي تمام صفات به ويژه وزن دانه در بوته (43 درصد) برتري داشت. تراكم بوته بر هيچكدام از صفات تك بوته تاثير معني‌داري نداشت. از آنجايي كه با افزايش تراكم بوته از 6 به 9 بوته در متر مربع روند كاهشي در صفات تك بوته مشاهده نشد. اين احتمال وجود دارد كه رقابت بين تك بوته‌هاي ذرت (رقابت درون گونه‌اي) براي هيبريدهاي موجود در تراكم‌هاي بالاتر رخ دهد. به عبارت ديگر تحت شرايط آزمايش، تراكم مطلوب بيشتر از 9 بوته در مترمربع باشد. ميزان حذف علف‌هاي هرز بر تمامي صفات بجز نسبت وزن دانه به وزن بلال تاثيرات بسيار معني‌داري داشت. بيشترين مقادير صفات مورد نظر در سطح صددرصد حذف علف‌هاي هرز به دست آمد. اثرات متقابل تراكم بوته و حذف علف‌هاي هرز بر وزن تك بوته، وزن بلال در بوته، وزن دانه در بوته و تعداد دانه در بوته تاثيرات بسيار معني‌داري داشت. از بررسي اثرات متقابل نشان داد كه احتمالا در شرايط آب و هوايي صفي آباد، شايد افزايش تراكم بوته در عدم حضور علف‌هاي هرز باعث سايه اندازي بيشتر بر سطح زمين شده و به علت كاهش تبخير و نيز كاهش دماي كانوپي، شرايط براي افزايش وزن تك بوته و وزن دانه در بوته مساعد شد.

One of the ways to study the inter and intra species competition is the study of under experiment treatment whole plant behavior. In order to study the effect of hybrid ,plant density, and weeds competition on the experimental whole plant corn , a factorial test was performed as split-plot design in randomized complete blocks with 4 replication in Safiabad Khouzestan Agriculture research station during summer 2010. Corn hybrid was considered in two v1 and v2 levels. These hybrids are belonged to Safiabad Agriculture Research center , under study hybrids, which will introduce later. Plant density in 3 levels ,75/6 and 9 plants in m2 , and weed removal 50 and 100%was done. The results showed hybrid had high significant effect on whole plant weight ,ear weight per plant, grain weight per ear, grain number per plant, cab weight per plant and ratio of grain weight per ear weight..For all traits v2 hybrid was better than v1 hybrid ,specially for grain weight per plant (43%) .Plant density had no significant effect on traits. With increasing plant density from 6 up to 9 plant per m2, decreasing trend in whole plant traites has not been observed. Probably, the competition between corn plant (inter variety competition) for two hybrids occurs at higher densities. In another hand, optimum plant densities will occur at more than 9 plants m2 condition. Weed removal had a highly significant effect on all of traits except ratio of grain weight per ear weight. The highest values of traits obtained at level of 100% weed removal. Whole plant weight, ear weight per plant ,grain weight and grain number per plant affected high significantly by interaction of plant density and weed removal.Evaluate of interaction effects indicated that probably, under Safiabad climet conditions, perhaps, increasing of plant density at weed absence, cause more shading on unit area, and because of evaporation decline and also Canopy temperature decline, improved conditions for increasing whole plant weight and grain weight per plant.