الگوي استراتژيك مديريت دانش براي ارتقاي عملكرد پژوهشگاهها

Strategic Knowledge Management Model for Research Centers Performance Promotion

به منظور تعريف الگويي براي مديريت دانش در پژوهشگاهها براي ارتقاي عملكرد آنها، پس از مطالعه ادبيات موجود در اين حوزه مشخص شد كه سه ديدگاه اصلي در خصوص مديريت دانش و جايگاه آن در سازمانها وجود دارد. يك ديدگاه به مفهوم مديريت دانش همچون مفاهيمي نظير مديريت تحول و مديريت تغيير در سازمانها مي‌نگرد. ديدگاه دوم معتقد است كه در هر حوزه‌اي از سازمانها كه بر اساس مدلهاي مختلف از جمله مدل زنجيره ارزش پورتر مفهوم و جايگاه مديريت اطلاعات تعريف شده است، مي‌توان آن را با مديريت دانش جايگزين كرد. ديدگاه سوم به مفهوم مديريت دانش از ديدگاه سيستمي و استراتژيك نگريسته است. بر اساس ديدگاه سوم استراتژي مديريت دانش به عنوان يك استراتژي وظيفه‌اي تلقي مي‌شود و در كنار ساير استراتژيهاي وظيفه‌اي قرار مي‌گيرد. در اين پژوهش مفهوم مديريت دانش از منظر ديدگاه سوم مدنظر بوده است و پس از مطالعات فراوان در حوزه ادبيات مربوط به مفهوم مديريت دانش اين ديدگاه انتخاب و بر اساس آن مدل مفهومي پژوهش طراحي و پيشنهاد شده است. فرضيه اصلي پژوهش به اين شكل تعريف شده است كه هماهنگي بين استراتژيهاي دانش، توليد و توسعه دانش، انتقال دانش و به‌كارگيري دانش در پژوهشگاهها با توجه به استراتژي كار پژوهشگاهها به ارتقاي عملكرد آنان منجر مي‌شود.?براي آزمون اين فرضيه جامعه آماري پژوهشگاههاي وابسته به سازمانها و موسسات دولتي در نظر گرفته شدند كه مقايسه عملكرد آنان با ميزان هماهنگي استراتژيهاي اتخاذ شده توسط آنها در حوزه سيستم مديريت دانش و زير سيستم‌هاي آن مي‌توانست محمل خوبي براي آزمون فرضيه پژوهش باشد. پس از انتخاب نمونه معرف جامعه آماري، پرسشنامه‌اي طراحي شد و پس از آزمون روايي و پايايي آن در اختيار پژوهشكده‌هاي عضو نمونه جامعه آماري قرار گرفت. پرسشنامه حاوي دو دسته سوال بود كه يك دسته سوالات با پاسخهاي بسته بودند كه بر اساس درجه بندي ليكرت از 1 تا 5 تقسيم شده بودند و پاسخهاي ارايه شده در اين بخش از پرسشنامه داده‌هاي كمّي آزمون فرضيه را تشكيل مي‌دادند. گروه دوم سوالات پرسشنامه سوالات با پاسخهاي باز بودند كه پاسخهاي تشريحي و تفصيلي به آنها داده‌هاي كيفي آزمون فرضيه را تشكيل مي‌دادند. پس از توزيع و جمع‌آوري پرسشنامه‌ها، داده‌هاي كمّي با استفاده از نرم‌افزار SPSS تحليل آماري شدند. داده‌هاي كيفي هم با روش تحليل محتوا، تحليل و با تعريف شاخص هماهنگي كمّي شدند و در نهايت، تحليل آماري هم در خصوص آنها انجام شد. نتيجه نهايي هر دو تحليل كمّي و كيفي داده‌هاي جمع‌آوري شده حاكي از تاييد فرضيه اصلي مطرح شده در پژوهش است.

In order to identify a model for knowledge management in research centers performance promotion, after studying the literature, it was so clarified that there are three basic views regarding knowledge management and its position in organizations. One view looks upon knowledge management concept as such concepts as change management and transformation management in the organization. The second view believing that in each department of the organizations, the information management concept and position have been defined, it can be replaced by knowledge management. The third view looks upon the knowledge management concept from the systemic and strategic viewpoint. In this research, the researcherʹs view to the knowledge management concept is of the third view and on same basis, the conceptual model of research has been designed and suggested. The main theory of research has been so defined as: Alignment among knowledge strategies, knowledge production and development, knowledge transfer and knowledge application in research centers, leads to their performance promotion. To experiment this theory, the sample representing the statistical society selected, a questionnaire was designed and, after its validity and reliability tests, was distributed among the research centers of the target statistical society. After distribution and collection of the questionnaires, the quantitative data were statistically analyzed by SPSS software. The qualitative data were analyzed via content analysis method, and quantitatively coordinated by index definition. Finally, statistical analysis was conducted. The final results of both quantitative and qualitative analysis approved the main theory set forth in research.