ارزيابي روش هاي تصميم گيري قطعي و فازي براي مكان يابي تفرج گسترده (مطالعه موردي: پناهگاه حيات وحش عباس آباد، مركز ايران)

Evaluation of Crisp and Fuzzy Decision Making methods for selecting extensive recreation areas (Case study: Abbasabad Wildlife Refuge, central Iran)

در سال هاي اخير به دليل اثرات منفي شهرنشيني نظير آلودگي هوا تمايل زيادي به تفرج در طبيعت ايجاد شده است. مناطق بياباني يكي از جذاب ترين اكوسيستم ها براي گردشگري طبيعي به شمار مي روند. روش هاي جديدي براي مكان يابي تفرج در مناطق حفاظت شده لازم است زيرا در اغلب موارد ميان فعاليت هاي تفرجي و نياز هاي گونه-هاي حيات وحش تضاد وجود دارد. در اين مطالعه مناسب ترين مكان هاي تفرج گسترده در پناهگاه حيات وحش عباس آباد واقع در بيابان هاي مركزي ايران با استفاده از روش هاي سامانه اطلاعات جغرافيايي(GIS) محور فازي- بولين و با توجه به جنبه هاي حفاظت از زيستگاه مشخص شد. جهت مكان يابي مناطق مناسب تفرج مهم ترين عوامل موثر بر تناسب يك منطقه براي تفرج گسترده مشخص شدند، وزن هر عامل از طريق فرآيند تحليل سلسله مراتبي(AHP) محاسبه گرديد، عوامل با استفاده از توابع فازي استاندارد شدند و مناطق مناسب تفرج با توجه به زيستگاه هاي گونه هاي نادر يا تهديد شده انتخاب شدند. در اين مطالعه روش فازي به عنوان يك روش مناسب براي مكان-يابي مناطق تفرج پيشنهاد مي گردد منتها انتخاب مناطق تفرجي نهايي بايد با توجه به نيازهاي بيولوژيكي و وضعيت حفاظتي گونه هاي حيات-وحش صورت گيرد.

There has been increasing tendency toward outdoor recreation due to negative effects of urbanization such as air and sound pollution. Desert areas are one of the most attractive ecosystems for nature-based tourism. There is a need for new methods for selecting suitable recreation sites as there are usually conflicts between the recreational requirements of tourists and the needs of wildlife species. We determined the most suitable areas for dispersed recreation in Abbasabad Wildlife Refuge using GIS-based Boolean and fuzzy methods with special attention to conservation concerns. At first step, the most important factors determining the suitability of a site for recreation were identified. These factors were weighted within an Analytical Hierarchy Process (AHP) and were then standardized by fuzzy functions. Habitats of threatened or rare species were ruled out from the suitable sites determined by fuzzy logic method. We suggest that fuzzy logic method is appropriate for identifying suitable areas for recreation, but the selected areas by this method should be rigorously checked against the biological needs and conservation status of the existing wildlife species.