واكاوي اوضاع قهستان در قرن‌هاي سوم و چهارم هجري

An investigation into Quhestanʹʹs Conditions in the Third and Forth Centuries (ʹʹAHʹʹ)

قهستان در جغرافياي تاريخي ايران هويتي مشخص در پيوند با خراسان بزرگ دارد. اين منطقه طي قرن‌هاي سوم و چهارم هجري هم‌زمان با به قدرت رسيدن حكومت‌هاي متقارن، نظير طاهريان، صفاريان، سامانيان و غزنويان اهميت فراواني داشت و بين اين حكومت‌ها يكي پس از ديگري دست به دست مي‌شد. از ويژگي‌هايي كه باعث جذابيت قهستان براي نهضت‌هاي ضد خلافت عباسي شده بود، وجود موقعيت‌هاي جغرافيايي خاص (بين سيستان و خراسان) و گروه‌هاي اجتماعي (عياران، مطوعه و...) و گروه‌هاي مذهبي مختلف (مسلمانان، يهوديان، مسيحيان و...) در اين منطقه بود. هدف از اين مقاله، بررسي جغرافياي تاريخي قهستان و وضعيت سياسي - اجتماعي و مذهبي آن، هم‌زمان با حكومت‌هاي متقارن است كه با روش توصيفي- تحليلي و بر اساس منابع كتابخانه‌اي بررسي شده است.

In the historical geography of Iran, Quhestan has a distinct identity in relation with great Khorasan. This region was of great importance during the third and forth centuries (ʹAHʹ) with the increase of some symmetric governments like Tahirids, Saffarids, Samanids, and Ghaznavids and it was ruled by them successively. Among the characteristics of Quhestan which attracted anti-ʹAbbasid movements were its special geographical situation (being between Sistan and Khorasan), the presence of social groups (ayaran) chivalrous bandits, fighters for the faith, etc) and different religious groups (Muslims, Jews, Christians, etc) in the region. Using a descriptive –analytical method and library resources the present paper investigates the historical geography of Quhestan and its sociopolitical and religious condition at the time of these symmetric governments,.